Chuyện bầu bì xứ Úc

[CNN]

Chuyện bầu bì xứ Úc,
Úc theo chính thể đại nghị giống hệ thống Anh: Đảng hay liên đảng chiếm đa số trong hạ viện được cầm quyền. Úc có 3 cấp lãnh đạo, đúng hơn là cấp hành chánh: Liên bang, Tiểu bang và Địa phương vì thế hầu hết (vì cũng tuỳ Hiến pháp tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ) cử tri phải đi bầu đủ cả 3 cấp. Tính ra trung bình hơn 1 năm 1 lần đi bầu. "Quyền công dân" này ở Úc là "quyền" cưỡng bách (Compulsory).

1. Cấp liên bang: gồm 2 viện là Thượng viện (The Senate) và Hạ viện (House of Representatives). Hạ viện bầu theo đơn vị dân cư còn Thượng viện bầu theo tiểu bang, dù đông dân hay ít dân mỗi tiểu bang đều có số Thượng nghị sĩ (Nghị sĩ) như nhau; ngoại trừ 2 vùng lãnh thổ có ít hơn. Đến ngày bầu cử tất cả Dân biểu hạ viện đều phải bầu lại nhưng chỉ bầu lại 1 nửa số nghị sĩ.

2. Cấp tiểu bang: Tuỳ theo từng tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ, có nơi có 2 viện như liên bang nhưng có nơi chỉ có Hạ viện. Tương tự như Liên bang, tiểu bang nào có 2 viện cũng chỉ bầu 1 nửa số nghị sĩ trong khi bầu lại toàn bộ dân biểu.

3. Cấp địa phương: cấp này không có hiến pháp mà theo luật Tiểu bang, các người đắc cử được gọi là nghị viên và trông coi các dịch vụ liên quan đến dịa phương mình. Hiện nay do muốn đỡ tốn kém nên việc bầu nghị viên không còn bầu tại phòng phiếu như xưa mà được bầu theo lối gửi thự

Việc đếm phiếu để đắc cử ở Úc cũng rất phức tạp vì 1 người đạt được 45% số phiếu chính (primary) có thể thua người chỉ có 30% số phiếu chính. Lý do là người đứng thứ nhì được những người sau cho phiếu nên có thể vượt lên. Việc cho phiếu tuỳ từng đơn vị và được công bố trước, trễ nhất là 24 giờ trước khi mở phòng phiếu.

Do luật bầu cử lung tung xoè như vậy nên người dân Úc không khoái đi bầu. Như trên đã nói đây là quyền cưỡng bách. Không biết có luật từ ngày nào (tuỳ tiểu bang, nhưng liên bang từ 1924). Nếu không có lý do chính đáng để trốn quyền công dân thì sẽ bị phạt từ 20 đến 50 đô-la (20 nếu tự nguyện trong vòng 21 ngày, 50 nếu bị lôi ra toà đóng phạt - từ hồi nào đến giờ vẫn giá này). Do đó trên nguyên tắc mọi công dân Úc phải tìm cách đi bầu cho bằng dược. Nếu vắng nhà có thể xin bầu trước hoặc đến phòng phiếu gần nhất mà bầu. Những người sinh sống ở ngoại quốc được miễn (tuỳ theo ở lâu hay mau), không bắt buộc nhưng có thể bầu bằng thư hay đến toà đại sứ/lãnh sự của Úc nơi mình ở mà bầu càng tốt.

Note: Ở Châu Âu cũng có vài quốc gia có luật buộc cử tri đi bầu.

Tóm tắt..... bộ luật bầu cử Úc