Quán Vắng không Người ...3

[muoiot]

Georgia, cáo trạng cho MAGA
Nhã Duy

27-8-2023 Cuối cùng rồi nước Mỹ và cả thế giới cũng đã thấy được những khuôn mặt của một thời quyền lực trong thế giới MAGA là những phạm nhân. Những tấm ảnh được chụp từ nhà tù quận hạt Fulton, thuộc tiểu bang Georgia, đã đánh dấu một cột mốc lịch sử trong cuộc chiến bảo vệ nền dân chủ và hiến pháp của nước Mỹ cùng hệ thống tư pháp Hoa Kỳ nói riêng, về một giai đoạn đầy thử thách của quốc gia kể từ ngày lập quốc.

Donald Trump cùng các tòng phạm đã bị Georgia truy tố như một nhóm tội phạm có tổ chức, âm mưu thực hiện việc đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ đã được hàng trăm triệu cử tri Mỹ bỏ phiếu trong một cuộc bầu cử minh bạch, hợp pháp và hợp hiến như vốn dĩ.

Đây là một hệ lụy tất nhiên cho bất cứ cá nhân hay tổ chức nào, nội địa hay ngoại bang, muốn tấn công vào nước Mỹ. Và đây cũng là một ngày đáng buồn của nước Mỹ khi lần đầu tiên, một nhân vật từng nắm vai trò lãnh đạo quốc gia lại là kẻ chủ mưu và phải vào tù trong tư cách phạm nhân, dù chỉ là thủ tục hành chánh và tạm thời cho đến khi bị xét xử và có bản án chung cuộc.


Riêng với cá nhân Donald Trump, trong hàng triệu tấm ảnh từng được chụp như một nhân vật giàu có và quyền lực bậc nhất thế giới trong suốt cuộc đời mình, có lẽ tấm ảnh tù mang bí số P01135809 là tấm ảnh xấu hổ nhất mà Trump không mong đợi và từng được chụp. Không riêng Trump mà cả với 18 tòng phạm hay bất cứ người bình thường nào khi phải lâm vào tình cảnh như vậy.

Trump và 18 tòng phạm bị cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử. Ảnh: Internet
Không có gì ngạc nhiên trước các cáo trạng dành cho Donald Trump, người đã xem mình như chủ nhân của nước Mỹ và xem nước Mỹ như một hãng gia đình dưới tay mình để toàn quyền thao túng bất cứ điều gì mà Trump có thể nghĩ ra hay muốn làm, bất chấp luật pháp và lợi ích quốc gia. Với 91 tội danh qua bốn vụ truy tố hình sự cấp tiểu bang và liên bang sau những cuộc điều tra kéo dài hàng năm trời, cùng vô số nhân chứng và vật chứng, những MAGA ủng hộ Donald Trump cuồng nhiệt nhất cũng khó lạc quan rằng Trump sẽ là người vô tội khi ra trước vành móng ngựa. Nên những điều đang xảy ra với Donald Trump hôm nay là những điều không ngoài dự đoán, các cáo trạng, những vụ xét xử hay bản án chỉ là vấn đề thời gian.

Xét cho cùng thì Trump chỉ là một trong số đông những MAGA tệ hại khác mà không có những kẻ MAGA này đã không có một Trump bất chấp luật pháp như vậy.

Khác với những vụ truy tố trước kia, vụ án Georgia còn là một cáo trạng mạnh mẽ đánh thẳng vào thế giới MAGA, hay cách riêng, có thể xem như vào một giới tinh hoa MAGA, nếu xét về mặt học vị hay trọng trách mà họ từng nắm giữ.

Các tòng phạm trong vụ truy tố này là những viên chức cao cấp trong nội các chính phủ, là các cố vấn thân cận của tổng thống, từng là các chính khách hàng đầu của tiểu bang, là viện trưởng đại học hay những luật sư khét tiếng, là mục sư… của nước Mỹ. Vậy mà khi gia nhập thế giới MAGA và trở thành những MAGA cuồng tín và cực đoan, họ tự đánh mất lý trí, kiến thức sơ đẳng lẫn lẽ thường, chưa kể đến nhân cách. Họ trở thành những tội phạm không khác giới MAGA cực đoan vai u thịt bắp trong vụ tấn công vào tòa Quốc Hội Hoa Kỳ, mà ở đây là âm mưu tấn công bất chính vào nền dân chủ và hiến pháp Hoa Kỳ.

Hãy đọc qua hồ sơ của John Eastman, xem như một đại diện cho giới MAGA tinh hoa này. Eastman là luật sư cố vấn cho Donald Trump, tốt nghiệp song bằng tiến sĩ về chính phủ và luật khoa, từng là cựu giáo sư kiêm Viện trưởng Đại học Luật Chapman, cũng như là giám đốc sáng lập một trung tâm luật học về hiến pháp Hoa Kỳ. Đó là một hồ sơ học vấn cùng kiến thức về luật pháp, hiến pháp không nhiều người có được.

Vậy mà vứt bỏ sở học cùng lý trí của mình khi trở thành một MAGA trung thành, John Eastman là chủ mưu của lập luận rằng, một phó tổng thống có quyền hạn thay đổi kết quả cuộc bầu cử tổng thống. Ông ta cùng những luật sư bị truy tố khác đã âm mưu dàn dựng cử tri đoàn giả mạo nhằm thay đổi kết quả bầu cử một các phi pháp và vi hiến để rồi bị truy tố đến chín tội danh cho các âm mưu lẫn kế hoạch bất chính này.

Khi một cựu giáo sư luật học cao hiểu rộng, lại có những suy nghĩ sai lầm về luật pháp và hiến pháp rất sơ đẳng và hiển nhiên như vậy, sự mù quáng của những MAGA bản xứ bình thường khác là điều dễ hiểu. Hay sá chi dăm kẻ có chút học vấn cùng một nhóm di dân da vàng tụ tập trong một cộng đồng ổ chuột về ý thức và kiến thức, đã phất cờ quá giang theo đuôi MAGA bản xứ. Hoặc xa hơn, là vài kẻ bên kia bờ đại dương cũng hô hào làm một cuộc lên đồng “Đông du MAGA” phản dân chủ.

Rốt cuộc, hàng ngàn kẻ bạo loạn trong thế giới MAGA đã phải trả một cái giá rất đắt cho cơn kích động đầy bạo lực bị Donald Trump khơi mào. Những hãng và những tay truyền thông cực hữu từng cổ xúy cho phong trào MAGA cũng đã và đang trả một cái giá rất cao. Và nay thì đến nhóm MAGA sừng sỏ này cũng lần lượt vào nhà tù Georgia để chụp những tấm ảnh chẳng mấy gì làm hãnh diện trong cuộc đời của họ.

Luật pháp nước Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn luận của mỗi và tất cả công dân, cho dù là những suy nghĩ sai lệch hay có là một thành viên cuồng nhiệt của thế giới MAGA. Hãy cảm ơn điều này. Nhưng công lý sẽ không dung túng cho những kẻ cực đoan đã đi quá khuôn khổ luật pháp.

Georgia đã làm những gì họ và nước Mỹ cần làm và cáo trạng của Georgia là lời cảnh cáo nghiêm khắc nhất dành cho thế giới MAGA cực đoan.

[hoangphong]

Nếu chế độ Putin sụp đổ…
Lê Tây Sơn


Ảnh: Celestino Arce/NurPhoto via Getty Images

Có không ít người tin rằng cuộc chiến ở Ukraine sẽ không kết thúc cho đến khi Tổng thống Nga Vladimir Putin bị phế truất. Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến lo ngại rằng việc tiếp quản bởi một người kế nhiệm hiếu chiến hơn hoặc khó dự đoán hơn sẽ “lợt bất cập hại” và “tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa!”.

Hào quang sức mạnh một thời của Putin tan dần

Chủ trì một hội nghị vào cuối Tháng Bảy có chủ đề “Nga: Vùng đất của những khả năng”, Putin tỏ ra nao núng khi một quan chức ngành du lịch đề xuất kế hoạch tổ chức các buổi dã ngoại mùa Xuân truyền thống có tên là “mayovka”. Dưới thời Sa hoàng, những người Bolshevik đã sử dụng những chuyến đi chơi theo mùa này như một vỏ bọc để che giấu âm mưu lật đổ của họ. “Mayovka là một từ đáng cảnh giác – Putin nhíu mày nói – Tôi hy vọng mayovka này sẽ không dẫn đến một cuộc cách mạng, bởi vì chúng ta đã đi quá giới hạn chịu đựng cho các cuộc cách mạng trong thế kỷ trước!”.

Kể từ cuộc binh biến ngày 24 Tháng Sáu của nhóm bán quân sự tư nhân Wagner, khả năng xảy ra một cuộc cách mạng hoặc đảo chính kết thúc 23 năm cầm quyền của Putin đã xuất hiện nhiều hơn. Cuộc chiến ông ta phát động ở Ukraine vẫn diễn ra tồi tệ. Các tướng lĩnh và quân đội phàn nàn công khai về những tổn thất và thất bại khi ngăn chặn cuộc phản công của Ukraine. Trong một bài phát biểu gần đây, Richard Moore, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Anh, nhận định: “Cuộc nổi dậy của Wagner đã phơi bày sự suy tàn không thể phủ nhận của một chế độ chuyên quyền thiếu ổn định do Putin lãnh đạo”.


Nhiều người bắt đầu tự hỏi: Nước Nga hậu Putin sẽ như thế nào? Người kế nhiệm ông ta sẽ tốt hơn hay tồi tệ hơn đối với Ukraine, với thế giới bên ngoài và chính người Nga? Những thay đổi chính sách hiện nay sẽ tạo ra hy vọng hay thất vọng? Trả lời câu hỏi này là rất khó khăn do tình hình chính trị Nga không có gì là chắc chắn và khả năng hạn chế của phương Tây trong việc gây ảnh hưởng đối với cục diện chính trị Nga. Thực tế trước mắt cho thấy, dù phải đối mặt với tất cả những rắc rối hiện có, Putin (bước sang tuổi 71 vào Tháng Mười này) có thể sẽ duy trì được quyền lực thêm nhiều năm nữa.

Đa số ý kiến tin rằng nhân vật nào lên thay cũng tốt hơn Putin, vì lý do đơn giản là người kế nhiệm không phát động cuộc chiến nên không bị áp lực tâm lý nếu muốn giải thoát Nga khỏi cuộc xung đột nguy hiểm nhất kể từ Đại chiến Thế giới lần thứ II. “Chừng nào Putin còn tại vị, chiến tranh sẽ còn – đại kiện tướng cờ vua người Nga Garry Kasparov, một trong những nhân vật hàng đầu của phe đối lập lưu vong chống Putin, nhận định – Có một điều chúng ta biết chắc chắn là Putin sẽ tiếp tục cuộc chiến cho đến đồng đôla cuối cùng và người lính cuối cùng. Đối với ông ta, chiến tranh là cách duy nhất để giữ quyền lực”.

Một cuộc biểu tình chống Putin tại Tbilisi, Georgia ngày 20 Tháng Tám 2023
(ảnh: Nicolo Vincenzo Malvestuto/Getty Images) Tuy nhiên, ở Washington và một số thủ đô phương Tây, tâm trạng chung là thận trọng. Đối với nhiều quan chức, cuộc nổi dậy của Wagner đã cho thấy sự nguy hiểm của việc một người theo chủ nghĩa dân tộc Nga cấp tiến và khó dự đoán hơn Putin lên nắm quyền và sẽ làm mọi cách để củng cố địa vị. Theo họ, dù phạm sai lầm nghiêm trọng khi xâm lược Ukraine, nhưng cho đến nay Putin vẫn kiềm chế không hành quyết kẻ thù trong nước và vẫn là một người có lý trí, có tính toán khi nói đến leo thang hạt nhân.

Phương Tây từng lo sợ về một nước Nga hùng mạnh nay lại lo sợ về viễn cảnh một nước Nga quá yếu và không ổn định (mối lo ngại này đã ảnh hưởng đến quyết định những loại khí tài quân sự nào được trao cho Kyiv).

Về phần mình, Putin đã sử dụng một chiến lược được các nhà độc tài ưa chuộng từ lâu: Thẳng tay đàn áp phe đối lập có tư tưởng tự do trong nước và dung túng cho những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, gồm cả những kẻ kêu gọi dùng vũ khí hạt nhân chống lại Ukraine, châu Âu và cả Hoa Kỳ. Nếu có một sự kiện có thể kích hoạt sự thay đổi chế độ ở Moscow trong tương lai gần thì đó phải là thất bại quân sự hoàn toàn của Nga trên chiến trường Ukraine. Nhưng chiến tranh chưa đến gần điểm đó. Tình hình tại tiền tuyến chưa phải là thảm họa cho Nga.


Cuộc tấn công được mong đợi từ lâu của Ukraine, được phát động vào Tháng Sáu, chỉ đạt được những thành tựu hạn chế và gặp phải sự kháng cự mạnh của Nga khi Washington từ chối cung cấp các hoả tiễn tầm xa mà Kyiv yêu cầu. Các máy bay chiến đấu F-16 do các đồng minh châu Âu của Mỹ sở hữu cũng chưa được bật đèn xanh chuyển giao cho Ukraine. Nhiều quan chức phương Tây xem việc quá thận trọng và hạn chế hỗ trợ quân sự cho Ukraine vì lo ngại biến động bất lợi cho phương Tây bên trong nước Nga là một sai lầm chiến lược.

Ảnh: Getty Images
Những hệ quả gì có thể xảy ra?

Như một vấn đề lịch sử, các cuộc cách mạng ở Nga thường được kích hoạt bởi những thất bại quân sự: Thất bại trong cuộc chiến chống lại Nhật Bản vào năm 1905, thương vong lớn trong Đại chiến Thế giới lần thứ I và thất bại trong việc chiếm đóng Afghanistan vào thập niên 1980. Đó là vài trong những yếu tố thúc đẩy một cuộc cách mạng.

Bản thân Putin từng ám chỉ bài học lịch sử đó trong cuộc nổi dậy của Wagner khi ông tuyên bố: “Cách mạng Bolshevik năm 1917 đã đánh cắp chiến thắng của những người lính Nga và dẫn đến một trận đại hồng thủy, quân đội bị tiêu diệt, nhà nước sụp đổ và mất mát những lãnh thổ rộng lớn”.

Tại Ukraine, người ta hy vọng những căng thẳng nội bộ ở Nga sẽ khiến Moscow không thể tiếp tục nuôi cuộc chiến. Cơ quan tình báo quân sự HUR của Kyiv đang tài trợ cho các đơn vị quân sự lưu vong của Nga thực hiện các cuộc tấn công nhỏ lẻ xuyên biên giới vào vùng Belgorod của Nga. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine không gây tiếng vang về mặt quân sự nhưng là “biểu tượng chính trị” làm mất mặt Putin, khiến ông khó giữ được sự ủng hộ của giới tinh hoa Nga. Thậm chí, Thiếu tướng Kyrylo Budanov, Giám đốc HUR còn trưng bày trong văn phòng của mình một bản đồ nước Nga được chia thành nhiều tiểu bang độc lập.

Andriy Zagorodnyuk, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine nhận định: “Bất kỳ ai khác lên nắm quyền sau Putin sẽ có khả năng linh hoạt hơn và ôn hòa hơn, không phải vì ông ta là người tốt hơn mà vì làm như thế sẽ có lợi hơn cho ông ta hơn. Đây là những người thông minh, và họ hiểu rất rõ những gì họ phải làm. Khi đến ngày đó, họ sẽ chạy nối đuôi nhau, hét lên: Chúng tôi là những người đầu tiên đã cố gắng ngăn chặn một quyết định tệ hại”.


Một cuộc biểu tình chống Putin tại New York ngày 26 Tháng Sáu 2023 (ảnh: Selcuk Acar/Anadolu Agency via Getty Images)
Thực tế cho thấy, trong khi những người kế nhiệm các nhà độc tài có xu hướng ít đàn áp hơn ở trong nước, thì họ không nhất thiết mềm mỏng hơn đối với thế giới bên ngoài. Nikita Khrushchev, người lên nắm quyền sau cái chết của Stalin vào năm 1953, đã dọn sạch hầu hết các trại tù Gulag, chấm dứt chính sách giết người hàng loạt và cho phép toàn bộ các nhóm sắc tộc về quê nhà nhưng ông ta lại theo đuổi một chính sách đối ngoại liều lĩnh hơn, mạo hiểm với vũ khí nguyên tử trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962.

Samuel Greene, giáo sư chính trị Nga tại King’s College London cho biết hy vọng tốt nhất cho hòa bình có thể nằm ở sự kế thừa được dàn dựng sẵn với sự đồng thuận của các phe phái chính trong giới tinh hoa Nga. Ông nói: “Chế độ thoả hiệp đó có khả năng duy trì sự thống nhất và kiểm soát bộ máy tuyên truyền nhà nước để giải thích cho người dân rằng Putin là tội phạm chiến tranh, kẻ đã lừa dối mọi người về cuộc xâm lược”.

Marat Gelman, cựu Cố vấn của Putin và từng là Giám đốc điều hành cấp cao của đài truyền hình nhà nước, nay quay sang ủng hộ phe đối lập chống chế độ, nêu ý kiến: “Những lực lượng phản đối người kế nhiệm Putin có thể chọn đường phố thay vì thùng phiếu để đạt được mục đích. Khi đó, mối đe dọa nội chiến là hiển nhiên. Putin đã phá hủy tất cả thể chế. Nếu ông ta rời bỏ quyền lực, các khu vực sẽ không còn phục tùng trung ương như hiện nay nữa. Trong bất kỳ trường hợp đối đầu bùng nổ nào, người kế thừa Putin sẽ phải tập trung trước hết vào việc củng cố quyền lực và vô hiệu hoá các đối thủ trong nước”.

[nhuvan]

Nỗi khiếp sợ Trung Cộng của Hà Nội ảnh hưởng bang giao Việt-Mỹ như thế nào?
Tường Minh


Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken trong chuyến công du Hà Nội ngày 15 Tháng Tư 2023 (VNE)
Sau nhiều năm tháng nỗ lực với các chuyến ngoại giao con thoi của giới chức đối ngoại Việt Nam và Hoa Kỳ, cuối cùng, ngày 28 Tháng Tám 2023, Tòa Bạch Ốc công bố tin, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sẽ công du Việt Nam ngày 10 Tháng Chín, gặp các lãnh đạo hàng đầu Hà Nội để bàn một loạt vấn đề chỉ trong một ngày (Joe Biden sẽ rời Hà Nội ngày 11 Tháng Chín 2023). Đây cũng là lần đầu tiên ông Joe Biden thăm Hà Nội trong tư cách Tổng thống Hoa Kỳ.

Thông cáo Tòa Bạch Ốc nêu rõ, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sẽ gặp Tổng Bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và những vị lãnh đạo khác của Việt Nam. Và Tổng thống Hoa Kỳ và các lãnh đạo Việt Nam sẽ bàn thảo việc tăng cường mối quan hệ song phương cũng như thúc đẩy hỗ trợ kinh tế cho Việt Nam. Có khả năng cao Mỹ sẽ ký thỏa thuận đối tác chiến lược “phiên bản nâng cấp” với Việt Nam.

Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ đến Hà Nội xảy ra trong bối cảnh căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Trung; khi Trung Quốc tiếp tục gia tăng hành động lấn áp các quốc gia Đông Nam Á có chủ quyền liên quan đến hồ sơ Biển Đông. Đối với ban lãnh đạo Hà Nội, đây là một sự kiện dù rất mong mỏi, song là điều hết sức nhạy cảm bởi sự ràng buộc quan hệ với Trung Quốc, giữa hai quốc gia có cùng ý thức hệ cộng sản, khiến họ vô cùng lúng túng.


Trước chuyến thăm Việt Nam, Tổng thống Biden đưa ra các tuyên bố rất tự tin và đượm màu khiêu khích Trung Cộng. Ông nói: “Tôi không nói đùa đâu nhé, chúng ta đã có Philippines và sắp tới đây sẽ có thêm cả Việt Nam lẫn Campuchia cũng đang muốn trở thành một phần trong sự kết nối với chúng ta.”

Như thế thì làm sao Trung Cộng không lồng lộn lên cho được. Cách đây ít ngày, trong chuyến thăm và làm việc tại Vân Nam, Trung Quốc, Phó Thủ tướng Việt Nam Lê Minh Khái đã được Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cảnh báo “không được xa rời ý thức hệ” khi đề cập tới “các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao Trung-Việt thời gian sắp tới”.

Phải chăng đó là sự nhắc nhở lại với ban lãnh đạo Hà Nội về những cam kết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm Bắc Kinh ngày 31 Tháng Mười 2022, nhân dịp Tập Cận Bình tái đắc cử chức Chủ tịch lần thứ ba, sau Đại hội 20 đảng cộng sản Trung Quốc. Hôm đó, Tập Chủ tịch cũng dằn mặt Tổng Bí thư Trọng, “không được để cho phương Tây xen vào mối quan hệ của chúng ta”.

Việc Hà Nội và Washington nâng cấp quan hệ ngoại giao lên mức “Đối tác chiến lược” là điều gần như chắc chắn. Song câu hỏi “Liệu Việt Nam có thể nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ lên mức cao hơn, là đối tác chiến lược toàn diện hay không?” vẫn được nhiều người quan tâm. Đây là mức quan hệ cao nhất, nếu đạt được sẽ đưa mối quan hệ Việt-Mỹ lên ngang tầm với mối quan hệ của Hà Nội với Moscow và Bắc kinh hiện nay. Song nó sẽ là vấn đề cực kỳ nhạy cảm, có thể chọc giận Nga và Trung Cộng. Đó là lý do, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ ông Hà Kim Ngọc từng vấn an rằng, “bản chất quan hệ Việt–Mỹ đã ở mức chiến lược. Sau vài năm tăng cường hợp tác thì quan hệ giữa hai nước có thể nói là đã lên đến mức đối tác chiến lược toàn diện”.

Việc ông Biden bày tỏ khả năng vượt cấp, nâng quan hệ Mỹ-Việt lên hẳn “Đối tác chiến lược toàn diện” ngang tầm với Trung Cộng và Nga khiến Hà Nội lo lắng là điều dễ hiểu. Và hơn thế nữa, việc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược giữa Hà Nội và Washington theo giới quan sát đánh giá có thể sẽ là “một thắng lợi mới trong chiến dịch củng cố ảnh hưởng của Mỹ tại vùng Ấn Độ – Thái Bình Dương”, điều đó sẽ khiến cả Trung Cộng và Nga càng không hài lòng với Việt Nam.


Theo Reuters, một số ý kiến cho rằng, Bắc Kinh coi sự nâng cấp quan hệ của Việt Nam với Hoa Kỳ vào thời điểm hiện nay là sự chống đối có chủ ý từ Hà Nội, nhất là vào thời điểm căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc trên nhiều mặt; và Bắc Kinh có thể có những phản ứng ở mức độ cao.

Đó là lý do ngày 25 Tháng Tám, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã bất ngờ “thăm và làm việc” tại Lạng Sơn, để trồng cây lưu niệm tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị. Cùng đi “trồng cây” với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có các Ủy viên Bộ Chính trị: Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang; các Bí thư Trung ương Đảng, các Ủy viên Trung ương Đảng v.v… Và đặc biệt có sự tháp tùng của Đại sứ Trung quốc tại Hà Nội Hùng Ba.

Dường như chưa đủ, vẫn sợ “bạn vàng phương Bắc” phật lòng, Bộ Quốc phòng Việt Nam chiều ngày 28 Tháng Tám đã họp báo đưa tin về sự kiện “Giao lưu Hữu nghị Quốc phòng Biên giới Việt-Trung” lần thứ tám diễn ra từ ngày 7 đến ngày 8 Tháng Chín sắp tới. Bộ Quốc phòng Việt Nam cho biết, hoạt động “Giao lưu Hữu nghị Quốc phòng Biên giới Việt-Trung” lần thứ tám được thực hiện nhằm tiếp tục “đẩy mạnh” và làm “sâu sắc hơn nữa” mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc. Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang của Việt Nam sẽ hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc Lý Thượng Phúc nhân giao lưu lần này.

Quan điểm đối ngoại của Việt Nam là làm bạn với các quốc gia trên thế giới, kể cả các nước lớn như Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc… là điều phù hợp với xu hướng toàn cầu. Song mối quan hệ ngoại giao của Việt Nam với các quốc gia khác phải đặt trên nền tảng của sự bình đẳng, tôn trọng sự độc lập, chủ quyền cũng như sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Không thể chấp nhận các biểu hiện nước lớn, lấn át theo lối hành xử trịch thượng của lãnh đạo Bắc Kinh. Cụ thể là, khi trao đổi với các lãnh đạo đồng cấp Việt Nam, họ thường sử dụng các mệnh lệnh như “Trung Quốc yêu cầu…”; “Việt Nam phải…”; hay “Việt Nam không được…”

Đáng lý việc Việt Nam quan hệ với quốc gia nào, cấp độ ra sao là chuyện nội bộ của người Việt Nam tự quyết định, việc gì ban lãnh đạo Hà Nội cứ phải đôn đáo bày ra những sự kiện lấy lòng bạn vàng một cách thiếu tự trọng và không cần thiết như vậy. Như tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nhận định, đây là vấn đề quan hệ song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, vì vậy chỉ có hai nước quyết định về quan hệ đó. Một khi Việt Nam thấy việc nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ mang lại lợi ích quốc gia lớn hơn cho Việt Nam (và cho Hoa Kỳ), thì Việt Nam tự quyết định nâng cấp.

Ban lãnh đạo chóp bu Việt Nam cần phải sáng suốt phân biệt rạch ròi, đâu là bạn, đâu là thù, giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Hà Nội cần đứng thẳng và dứt khoát, hơn là làm “thân tre” ngả nghiêng theo thời thế với tâm thế thấp hèn. Đừng quên mối họa của dân tộc Việt Nam ngàn đời nay là chủ nghĩa sô vanh bành trướng Đại Hán. Và không có kẻ thù vĩnh viễn hay đồng minh vĩnh viễn, chỉ có lợi ích dân tộc mới trường tồn mà thôi.

[cuoigia]

Đã đến lúc ‘trong chăn mới biết chăn có rận’?
Mai Vũ Phạm
16 tháng 9, 2023
Danh sách những người thay đổi lập trường từ ủng hộ, đến chỉ trích cựu tổng thống Donald J. Trump ngày càng dài. Đáng chú ý nhất, hầu hết tất cả những người này là những người từng rất thân cận và trung thành với Trump.

Phải chăng “ở trong chăn mới biết chăn có rận?”

JENNA ELLIS

Jenna Ellis bước vào nghề luật vào năm 2012, với tư cách là phó luật sư quận ở một khu vực nông thôn, thuộc Weld County, bang Colorado. Ellis từng là cựu cố vấn pháp lý của Thomas More Society, một nhóm Công giáo bảo thủ.


Khi còn nắm quyền Tòa Bạch Ốc, Trump đã tuyển dụng Jeanna Ellis làm cố vấn pháp lý hàng đầu cho chiến dịch tái tranh cử tổng thống của ông vào Tháng Mười Một năm 2019. Sau khi cuộc bầu cử tổng thống 2020 kết thúc, Ellis đã thường xuyên xuất hiện trước công chúng, cùng với các luật sư riêng của Trump, bao gồm Rudolph W. Giuliani, gieo rắc hàng loạt tuyên bố sai trái của Trump về gian lận bầu cử.

Jeanna Ellis làm cố vấn pháp lý hàng đầu cho chiến dịch tái tranh cử tổng thống của ông vào Tháng Mười Một năm 2019. Ảnh: Tom Williams/CQ-Roll Call, Inc via Getty Images Ủy ban điều tra Sáu Tháng Giêng của Hạ viện cho biết Ellis là một trong những “kỹ sư”đằng sau kế hoạch áp lực Phó Tổng thống Mike Pence lật ngược kết quả bầu cử hợp pháp. Theo hồ sơ điều tra, Pence phải loại bỏ các đại cử tri được chứng nhận hợp pháp khỏi các bang chiến trường vào ngày 6 Tháng Giêng, và thay vào đó sử dụng các đại cử tri giả của Đảng Cộng hòa.

Với âm mưu gian lận bầu cử này, Ellis cùng với 18 cộng sự trung thành của Trump, đã bị đại bồi thẩm đoàn buộc tội ở Georgia. Cụ thể, Ellis bị buộc tội vi phạm luật chống gian lận của Georgia và tội xúi giục một quan chức vi phạm lời tuyên thệ. Hiện tại, Ellis đã được tại ngoại, đợi ngày ra tòa xét xử.

Ellis bị buộc tội vi phạm luật chống gian lận của Georgia và tội xúi giục một quan chức vi phạm lời tuyên thệ. Ảnh: Fulton County Sheriff’s Office via Getty Images Hiếm có ai nghi ngờ về lòng trung thành của Ellis là đối với Trump. Thế nhưng, mới đây, Ellis cho biết bà ấy sẽ không ủng hộ nỗ lực tranh cử tổng thống lần thứ ba của Trump, vì ông không biết thừa nhận các hành vi sai trái. Ellis nói trong một tập của chương trình American Family Radio:

“Tôi chỉ đơn giản là không thể ủng hộ Trump cho chức vụ dân cử một lần nữa. Tại sao tôi chọn lên tiếng là vì hội chứng ái kỷ (yêu bản thân một cách thái quá) của ông ấy nói rằng ông ấy chưa bao giờ làm điều gì sai trái.

Và sự tôn thờ tuyệt đối mà tôi đang thấy từ một số người ủng hộ (Trump), là những người không sẵn lòng đặt hiến pháp, quốc gia, cũng như các nguyên tắc bảo thủ lên trên tình yêu của họ dành cho một cá nhân (Trump), thực sự rất đáng lo ngại.”

MIKE PENCE

Danh sách những người Cộng hòa nhảy khỏi chuyến tàu mang tên Trump có một cái tên đáng ngạc nhiên nhất: Mike Pence. Cựu phó tổng thống đang trong chiến tranh cử tổng thống 2024 cuối cùng đã lên tiếng chỉ trích người mà ông đã phục vụ trong suốt gần bốn năm.

“Mối quan hệ ngọt ngào” của Pence và Trump có đầy biến động vào cuối nhiệm kỳ của họ, sau cuộc bạo loạn tấn công Điện Capitol vào ngày 6, Tháng Giêng, năm 2021.

Âm mưu của Trump và đồng bọn nhằm áp lực Pence lật ngược kết quả bầu cử và từ chối chứng nhận chiến thắng của Joe Biden, được trình bày chi tiết trong bản cáo trạng của công tố viên đặc biệt Jack Smith. Bản cáo trạng với các chi tiết được chính Pence cung cấp trong một cuộc phỏng vấn với các nhà điều tra và trong các ghi chú đương thời mà ông cung cấp theo trát tòa.

Phó Tổng Thống Mike Pence trong ngày chuẩn bị công bố kết quả bầu cử tại Capitol Hill, 6 Tháng Giêng, 202. Ảnh: Erin Schaff-Pool/Getty Images
Cựu phó tổng thống của Trump khuyến khích mọi người đọc bản cáo trạng và cho biết: “Tôi không biết liệu chính phủ có thể đáp ứng được tiêu chuẩn, nghĩa vụ chứng minh vượt trên sự nghi ngờ hợp lý đối với các cáo buộc hình sự (chống lại Trump) hay không. Nhưng người Mỹ xứng đáng được biết rằng Tổng thống Trump và các cố vấn của ông ấy không chỉ yêu cầu tôi tạm dừng (đếm phiếu Đại cử tri) mà còn yêu cầu tôi từ chối và trả phiếu Đại Cử tri, về cơ bản là lật ngược cuộc bầu cử.”

Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với CBS News, Pence nhấn mạnh: “Không có quyền quyết định nào từng được trao cho phó tổng thống trong lịch sử và cũng không nên có. Tôi không có quyền lật ngược kết quả bầu cử và Kamala Harris cũng sẽ không có quyền lật ngược cuộc bầu cử, khi chúng tôi đánh bại họ vào năm 2024.”

Trong bài phát biểu mới đây ở Ankeny, bang Iowa, cựu phó tổng thống Mike Pence đã thẳng thắn tố cáo Trump kích động đám đông tấn công Điện Capitol vào ngày 6 Tháng Giêng và nhấn mạnh rằng hành động của ông Trump vào ngày ngày 6 Tháng Giêng sẽ khiến ông ấy không đủ tư cách để trở lại nắm quyền:

“Tôi tin rằng bất cứ ai đặt mình lên trên hiến pháp sẽ không bao giờ trở thành tổng thống Hoa Kỳ.”

WILLIAM BARR


Người được chính Trump tuyển chọn cho chức vụ Bộ trưởng Tư pháp, William Barr, cũng từng là người rất trung thành với Trump. Xuyên suốt năm 2020, Barr đã lạm dụng quyền lực to lớn của mình để giúp Trump tái đắc cử tổng thống. Chính Barr là người đã đưa ra “những tuyên bố gây hiểu lầm trước công chúng” khi thông báo kết quả điều tra của Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller để bảo vệ Trump.

Cũng chính Barr đã cử các quan chức cao cấp đến các thành phố lớn để trấn áp và bắt giữ những người biểu tình ôn hòa theo ý muốn của Trump. Và chính Barr đã ra lệnh đàn áp vũ lực những người biểu tình ôn hòa ở Quảng trường Lafayette, để Trump có thể chụp ảnh tại nhà thờ St. John.

William Bar, cũng từng là người rất trung thành với Trump. Ảnh: Alex Wong/Getty Images
Tuy nhiên, vào đầu Tháng 12 năm 2020, khi Barr không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào về hành vi gian lận bầu cử mà Trump yêu cầu Bar phải công bố, cựu Bộ trưởng Tư pháp đã tuyên bố từ chức để phản đối Trump.

Vào tháng trước khi Công tố viên Đặc biệt Jack Smith công bố truy tố hình sự đối Trump về âm mưu lật đổ kết quả bầu cử năm 2020, các luật sư riêng của Trump cho rằng cáo buộc này xâm phạm quyền tự do ngôn luận của cựu tổng thống.

Phát biểu trên CNN, Bar đã phản biện lập luận đó, cho rằng Trump có thể nói bất cứ điều gì ông muốn, thậm chí có thể nói dối rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp. Nhưng điều đó không bảo vệ Trump khỏi trách nhiệm pháp lý đằng sau âm mưu thay đổi kết quả bầu cử.

Barr nhấn mạnh:

“Về mặt pháp lý, tôi không thấy bản cáo trạng có vấn đề gì và Bộ Tư pháp đã không lạm quyền khi tiến hành tố tụng chống lại cựu tổng thống vì âm mưu phá hoại quá trình bầu cử.”


William Barr và Trump những ngày “chưa tức nước, chưa vỡ bờ.”Ảnh: Win McNamee/Getty Images
Đáng chú ý, Bar tiếp tục xác nhận Trump đã nhiều lần được các cố vấn pháp lý của Tòa Bạch Ốc thông báo không tìm thấy bằng chứng gian lận bầu cử, nhưng Trump vẫn bỏ ngoài tai.

“Tức nước vỡ bờ”

Nhiều chuyên gia cho rằng Trump mắc bệnh yêu bản thân thái quá, nên ông dường như tin rằng mình không thể bị châm biếm, phê bình, hoặc chỉ trích. Cho nên, Trump đòi hỏi lòng trung thành tuyệt đối từ những người dưới trướng ông. Tuy nhiên, theo cựu Bộ trưởng Tư pháp Bar, lòng trung thành chỉ là “con đường một chiều” đối với Trump.

Nghĩa là, Trump có thể phản người khác, nhưng họ thì tuyệt đối không được phê bình Trump. Tư tưởng này của Trump có khác gì chủ nghĩa sùng bái lãnh tụ thời Mao Trạch Đông, Stalin, hoặc Hồ Chí Minh?

Trên hết, tất cả những thông tin tố cáo bản chất của Trump không đến từ những thành viên Đảng Dân chủ, hoặc cử tri độc lập, mà hầu hết đến từ chính những người Cộng hòa đã từng phục vụ và thân cận và trung thành với Trump.

Thế nhưng, tới lúc “tức nước” thì họ phải “vỡ bờ” phơi bày sự thật xấu xí về Trump. Suy cho cùng, phải chăng “ở trong chăn mới biết chăn có rận”?

[nhuvan]

Bức tranh kinh tế Việt Nam 2023
25/09/2023
Phạm Trần



Tình hình kinh tế Việt Nam đan xen mảng xám trong nhiều lĩnh vực của hệ thống tổ chức khiến nhà đầu tư lo âu và mức tiêu dùng của dân co lại. Theo Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung, Nguyên viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (Cloud Infrastructure Entitlement Management/ CIEM), nền kinh tế Việt Nam “có nhiều điểm yếu mang tính cơ cấu.” Ông nói: “Thứ cần nhất hiện nay của doanh nghiệp là niềm tin". Phát biểu tại “Diễn đàn Kinh tế-Xã hội Việt Nam 2023”, tổ chức ở Hà Nội ngày 19/09/2023, Tiến sỹ Cung nhận định: “Thứ nhất, là một nền kinh tế phân mảng với ba mảng gồm đầu tư nước ngoài, kinh tế tư nhân và doanh nghiệp nước ngoài, ba nhóm này không liên kết với nhau.

Thứ hai, nền kinh tế mở nhưng mức độ mở và năng lực hội nhập của doanh nghiệp tư nhân trong nước thấp nên không tận dụng hết cơ hội hội nhập kinh tế quốc tế mang lại để đóng góp cho sự thịnh vượng của quốc gia.
Thứ ba, hệ thống thể chế của chúng ta không còn phù hợp để huy động đủ nguồn lực và sử dụng nguồn lực hiệu quả tạo bứt phá tăng trưởng. Điển hình, Quốc hội liên tục phải ban hành các thể chế khác biệt so với hiện hành cho các địa phương, số địa phương mong muốn điều này ngày càng nhiều. Quốc hội ban hành cơ chế thí điểm thực hiện dự án đầu tư quan trọng quốc gia vì thể chế hiện hành không dung nạp được, đây là điểm yếu nhất của nền kinh tế nước ta. (Theo Thời báo Kinh tế Việt Nam (TBKTVN), 19/09/2023).

DOANH NGHIỆP KIỆT SỨC

Trong khi đó, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, PGS-TS Trần Đình Thiên lại đề cập đến “những “nghịch lý” trong quá trình phát triển khiến nền kinh tế dần suy yếu, doanh nghiệp kiệt sức...” (TBKTVN). Ông nói: “Thứ nhất, nền kinh tế “khát vốn” nhưng lại khó hấp thụ vốn…nền kinh tế thừa tiền nhưng khát vốn, tiền không luân chuyển được nên không thể biến thành vốn, khiến doanh nghiệp kiệt sức.” Ông Thiên cho biết: “Sau 3 năm Covid, năng lực về vốn cạn kiệt nhưng ngân hàng khó cho vay mà người muốn vay cũng không dám vay, doanh nghiệp khó tiếp cận được vốn. Nền kinh tế khô hạn, tiền bị nhốt, kể cả kho bạc hàng triệu tỷ đồng nhưng khó giải ngân.”

TBKTVN viết: “Theo thống kê chính thức, hàng năm, số doanh nghiệp rút khỏi thị trường xấp xỉ 70-75% số đăng ký thành lập, đây là một tỷ lệ không bình thường. Sang năm 2023, số doanh nghiệp Việt thành lập mới liên tục giảm trong khi số rút khỏi thị trường tăng mạnh. Theo tính toán của vị chuyên gia này, 8 tháng của năm 2023, tỷ lệ doanh nghiệp rút khỏi thị trường (khoảng 124.700) so với số doanh nghiệp mới thành lập và gia nhập lại (khoảng 149.400) đạt xấp xỉ 84%, cao vượt trội mức 68,7% của năm 2022.

Cùng với đó, tổng lượng vốn đăng ký giảm 19,8%, phản ánh xu thế quy mô nhỏ dần của doanh nghiệp mới thành lập, đồng nghĩa với xu thế “li ti hóa” doanh nghiệp Việt tăng lên.
Như vậy, "đối ngược lại khả năng sinh tồn cao của doanh nghiệp, xu thế đó báo động chất lượng thấp, năng lực cạnh tranh quốc tế yếu của doanh nghiệp Việt Nam", ông Thiên lo ngại. Thêm vào đó, cần lưu ý một thực tế là doanh nghiệp đóng cửa là doanh nghiệp đang tồn tại thực, tạo việc làm và thu nhập thực, đóng góp GDP và ngân sách thực, trong khi doanh nghiệp đăng ký thành lập chưa tồn tại “thực” và có thể không tồn tại thực.

Tuy nhiên, theo KTTBVN: “Nền kinh tế Việt Nam giữ được tốc độ tăng trưởng GDP khá cao trong điều kiện lạm phát thấp được duy trì trong nhiều năm. Đặc biệt trong năm 2022, GDP tăng trưởng 8,02% trong khi lạm phát được giữ ở mức khá thấp, chỉ khoảng 3,6%, điều này dường như cũng là nghịch lý.”

TĂNG TRƯỞNG CHẬM LẠI

Những điều được gọi là “nghịch lý” này, theo Diễn văn bế mạc Hội nghị “Diễn đàn Kinh tế-Xã hội Việt Nam 2023” của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thì:“Cùng với tăng trưởng 8,02% trong năm 2022, quy mô GDP (Gross Domestic product) theo giá hiện hành của Việt Nam đứng thứ 38 thế giới, nếu tính theo sức mua tương đương PPP, theo IMF đứng thứ 10 Châu Á và thứ 24 thế giới. Quy mô ngoại thương 2022 đạt gần 735 tỷ USD, thu hút đầu tư FDI đạt gần 450 tỷ USD từ 143 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, từ Quý IV/2022, kinh tế Việt Nam tăng trưởng chậm lại, rất khó đạt chỉ tiêu cả năm 2023 là khoảng 6,5% theo Nghị quyết của Quốc hội. Ngoài nông nghiệp vẫn là “trụ đỡ”, các động lực tăng trưởng là đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng đều khó khăn, tăng trưởng thấp, thậm chí đều gặp “trục trặc”, giảm tốc.”

Điều đáng lưu ý là cả 3 động lực tăng trưởng hiện nay (đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng) của nền kinh tế đều gặp khó khăn mang tính cơ cấu, do thiếu định hướng dài hạn và giải pháp cụ thể kịp thời, khả thi theo hướng chuyển đổi xanh, giảm thiểu thâm dụng năng lượng, phát thải các-bon và kinh tế tuần hoàn và luôn bám sát mục tiêu phát triển bền vững.

Ông Huệ nói: “Mặc dù đã đạt được những kết quả quan trọng thời gian qua, có thể nhận thấy, nền kinh tế đang còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 3,72%, gần thấp nhất trong 12 năm trở lại đây, tạo áp lực rất lớn về tăng trưởng GDP cho 2 quý còn lại của năm, việc đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2023, giai đoạn 5 năm 2021-2025 và cả thời kỳ chiến lược 2021-2030 trở nên hết sức khó khăn. Nhiều động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế trong 8 tháng đầu năm 2023 đang có dấu hiệu chậm lại, thậm chí suy giảm và đang chịu áp lực rất lớn từ bên ngoài,”

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết: “Diễn đàn đều thống nhất và nhấn mạnh rằng cần phải “làm mới” các động lực tăng trưởng cũ, các động lực tăng trưởng truyền thống trên cơ sở ban hành, thực thi khuôn khổ chính sách, pháp luật để khuyến khích các thay đổi hành vi trong cả tiêu dùng, sản xuất và đầu tư.
Ngược lại, việc ban hành, thực thi các chính sách mang tính hành chính, sự vụ, phản ứng thụ động, thiếu định hướng dài hạn của đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế sẽ tiếp tục làm suy giảm niềm tin của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư và sẽ làm suy giảm đáng kể tăng trưởng kinh tế cả về quy mô và chất lượng.”

MÔ HÌNH THEO TRUNG QUỐC

Sở dĩ nền kinh tế Việt Nam khó tránh khỏi rủi ro vì từ năm 1986, khi Chủ trương “đổi mới” được áp dụng để cứu nguy kinh tế suy đồi theo kế hoạch tập trung kiểu Liên Xô cũ, Việt Nam đã làm theo mô hình kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa (socialist market economy) của Trung Quốc. Bách khoa Toàn thư mở viết: “Mô hình kinh tế hiện tại của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Nó được mô tả là một nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, trong đó nhà nước giữ vai trò chủ đạo và có trách nhiệm định hướng nền kinh tế, với mục tiêu dài hạn là xây dựng chủ nghĩa xã hội.”

KÉM XA NGƯỜI

Tuy nhiên, Việt Nam đã không giải thích được thế nào là “kinh tế thị trường theo định hướng Xã hội Chủ nghĩa”, làm cho những bất ổn định kinh tế khó giải quyết kéo dài. Bên cạnh đó cũng phải nói đến tình trạng “năng suất lao động của Việt Nam” vẫn đang thuộc nhóm thấp ở châu Á dù có những cải thiện trong những năm gần đây. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp hơn Singapore gần 15 lần, thấp hơn Nhật Bản 11 lần và thấp hơn Hàn Quốc 10 lần. So với các nước Đông Nam Á, năng suất lao động của Việt Nam cũng ở mức rất thấp, chỉ bằng 1/5 Malaysia và 2/5 Thái Lan. Năng suất lao động của Việt Nam chỉ cao hơn năng suất lao động của Campuchia (gấp 2,4 lần), Myanmar (1,6 lần), Lào (gấp 1,2 lần). (Theo TBKTVN, ngày 19/09/2023).

Về thu nhập, Lao động Việt thu nhập bằng một nửa Thái Lan, theo báo ViệtNam Express, ngày 31/08/2023. Báo này viết: “So với lao động Trung Quốc, Thái Lan, thu nhập hàng tháng của người Việt Nam bằng một nửa và chỉ hơn nhân công Lào, Campuchia và Myanmar, theo JICA/ Japan International Cooperation Agency,. (Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản).

Từ tháng 9/2021 đến tháng 5/2022, JICA đã khảo sát các doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư tại Đông Nam Á và Trung Quốc, Ấn Độ để đánh giá tương quan chất lượng nguồn nhân lực nội địa cũng như mức thu nhập của lao động tại từng quốc gia. Theo kết quả khảo sát, người lao động Trung Quốc làm việc tại các công ty Nhật Bản được hưởng mức lương tốt nhất với 493 USD/tháng (khoảng 11,5 triệu đồng), theo sau là Thái Lan với 446 USD (10,4 triệu đồng). Người lao động Việt Nam có mức thu nhập chỉ hơn Campuchia, Lào, Myanmar và tương đương với Phillippines là 236 USD (5,5 triệu đồng). Con số này kém rất xa và chỉ bằng một nửa so với Trung Quốc và Thái Lan (31/8/2022).

Như vậy nhìn chung, sau 37 năm “đổi mới” kinh tế và công nhân Việt Nam vẫn đì đẹt ở sau lưng nhiều quốc gia trong khu vực. Một trong những nguyên nhân theo đuôi vì “kinh tế nhà nước” giữ vai trò chủ đạo, trong khi đảng CSVN tiếp tục cai trị một mình.

– Phạm Trần
(09/023)

[nhuvan]

Một trung tâm mua sắm ở Gaza hứng đạn của Israel ngày 7 Tháng Mười 2023 (ảnh: Ashraf Amra/Anadolu Agency via Getty Images)


“Bão Al-Aqsa” – sự kiện 9/11 của Israel
Việt Bình
7 tháng 10, 2023

Khoảng 6:30 sáng giờ địa phương ngày Thứ Bảy 7 Tháng Mười 2023, khi nhiều người Israel còn đang ngủ, còi báo động đã vang lên ở phía Bắc tới tận khu vực Tel Aviv, phía Đông đến Beer Sheba và nhiều địa điểm khác.

Hàng ngàn hỏa tiễn của lực lượng Hamas bay đỏ trời Israel, trong một chiến dịch quân sự kinh hoàng chưa từng có kể từ cuộc chiến 1973. Hamas gọi đây là chiến dịch “Bão Al-Aqsa” (gọi theo tên khu vực được xem là một trong những nơi được tôn kính nhất trong đạo Hồi lẫn Do Thái giáo). Điều đáng chú ý nhất là tình báo Israel lẫn Mỹ hoàn toàn mù tịt về chiến dịch quân sự qui mô này…

Hàng ngàn người Iran xuống đường ủng hộ Hamas và Palestine, ngày 7 Tháng Mười 2023 (ảnh: Fatemeh Bahrami/Anadolu Agency via Getty Images)
Hàng ngàn người Yemen ủng hộ Hamas-Palestine (ảnh: Mohammed Hamoud/Anadolu Agency via Getty Images)
Cuộc tấn công bất ngờ của Hamas vào Israel cho thấy sự thất bại lớn đầy ê hề về mặt tình báo khi chính phủ Israel hoàn toàn không phát hiện bất kỳ động tĩnh gì trước sự xâm nhập của Hamas qua biên giới phía Nam cùng với việc phóng hàng nghìn quả tên lửa. Các chuyên gia và cựu quan chức tình báo cho biết, cuộc tấn công của Hamas trên diện rộng – bằng đường không, đường bộ lẫn đường biển – đặt ra câu hỏi tại sao tình báo Mỹ cũng không lường trước được điều này.


Giới chức Mỹ đang thảo luận việc tăng cường chia sẻ thông tin tình báo với Israel để hỗ trợ chính phủ Israel ứng phó cuộc tấn công chớp nhoáng và tàn khốc của Hamas. Thông tin tình báo bổ sung cho Israel có thể bao gồm những gì được thu thập từ máy bay không người lái, nghe lén và vệ tinh.

Cuộc tấn công dữ dội diễn ra một ngày sau lễ kỷ niệm 50 năm cuộc chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1973. “Đây là vụ 11/9 của Israel” – nhận định của Marc Polymeropoulous, người từng làm việc 26 năm cho CIA, chuyên gia về chống khủng bố ở Trung Đông và Nam Á. Kể từ năm 1973, chưa có sự thất bại tình báo thảm khốc như vậy ở Israel, trong khi tình báo Israel từ lâu đã được coi là một trong những cơ quan có năng lực nhất trên thế giới.

Cựu viên chức CIA Polymeropoulous nói thêm: “Gần như không thể tưởng tượng được tại sao Israel mù tịt về chiến dịch tấn công qui mô như vậy”. Marc Polymeropoulous nói rằng ông cũng không rõ tại sao tình báo Hoa Kỳ dường như không thấy trước cuộc tấn công, cũng như các quốc gia Ả Rập thân thiện Israel như Ai Cập, Jordan, Qatar và Ả Rập Saudi. “Tôi bị choáng váng” – Polymeropoulous nói.

Trong bệnh viện Ichilov tại Tel Aviv, Israel, sau cuộc tấn công khốc liệt và bất ngờ của Hamas ngày 7 Tháng Mười 2023 (ảnh: Matan Golan/SOPA Images/LightRocket via Getty Images)
Dĩ nhiên Israel phải chịu trách nhiệm chính – như nhận định của Colin Clarke, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Soufan, một tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào các vấn đề an ninh toàn cầu. “Israel có khả năng thu thập và phân tích thông tin tình báo đẳng cấp thế giới và phải có được bức tranh rõ ràng hơn về những gì đang diễn ra ở sân sau của mình”.

David Friedman, đại sứ Hoa Kỳ tại Israel trong chính quyền Trump, bày tỏ:

“Trong hơn 40 năm theo dõi Israel bằng cách này hay cách khác, tôi chưa bao giờ thấy điều này xảy ra. Tôi chưa bao giờ thấy biên giới Israel bị xâm phạm theo cách này. Thông thường, một người nào đó từ Gaza đến gần biên giới cũng đã bị chặn lại và bị vô hiệu hóa ngay tức thì trước khi họ kịp làm gì. Đây là điều tôi chưa từng thấy trước đây. Tất nhiên đó là một thất bại lớn về mặt tình báo.”


Ảnh: Samuel Corum/Getty Images
Sáng nay, tôi đã nói chuyện với Thủ tướng Netanyahu về cuộc tấn công khủng khiếp diễn ra ở Israel. Hoa Kỳ dứt khoát lên án cuộc tấn công tàn khốc của những kẻ khủng bố Hamas từ Gaza nhằm vào Israel, và tôi đã nói rõ với Thủ tướng Netanyahu rằng chúng tôi sẵn sàng cung cấp mọi phương tiện hỗ trợ thích hợp cho Chính phủ và người dân Israel.

Chủ nghĩa khủng bố không bao giờ được biện minh. Israel có quyền bảo vệ đất nước và người dân họ. Hoa Kỳ cảnh báo chống lại bất kỳ bên nào thù địch với Israel đang tìm kiếm lợi thế trong tình huống này. Sự hỗ trợ của Chính quyền tôi đối với an ninh Israel là rất vững chắc và không lay chuyển.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Tòa Bạch Ốc ngày 7 Tháng Mười 2023

________________

Các quan chức Mỹ cho biết những đánh giá ban đầu cho thấy thời điểm xảy ra vụ tấn công có liên quan đến các dấu hiệu cho thấy một thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Ả Rập Saudi và Israel sắp đạt được. Sau vụ tấn công, cả Hamas và Hezbollah đều nói rằng trận “Bão Al-Aqsa” là lời cảnh báo đối với bất kỳ quốc gia Hồi giáo nào tìm cách đạt được hòa bình với Israel. Người phát ngôn của Hamas, Ibrahim Hamad, nói trên đài truyền hình Al Jazeera rằng cuộc tấn công vào Israel “hoàn toàn là một thông điệp” gửi tới các nước Hồi giáo đang tìm cách bình thường hóa quan hệ với Israel.

Izz ad-Din al-Qassam – lực lượng vũ trang của Hamas – tiêu diệt một xe tăng Israel tại Gaza ngày 7 Tháng Mười 2023 (ảnh: Hani Alshaer/Anadolu Agency via Getty Images) Cuộc tấn công đã gây sốc toàn thế giới, xảy ra vào ngày Simchat Torah, một trong những ngày vui vẻ nhất trong lịch Do Thái. Dịch vụ cứu hộ Zaka (Israel) cho biết ít nhất 200 người đã thiệt mạng ở miền Nam Israel và 1,100 người bị thương. Và ít nhất 198 người ở Dải Gaza thiệt mạng và khoảng 1,610 người bị thương trong bối cảnh Israel trả đũa. Hamas tuyên bố các chiến binh của họ đã bắt nhiều người Israel.

Những đoạn video khủng khiếp rợn da gà được Hamas công bố cho thấy cảnh đám chiến binh khát máu Hamas kéo lê những người lính Israel đầy máu trên mặt đất và đứng trên xác chết. Vài nạn nhân bị lột đồ lót. Hamas nói thêm rằng sĩ quan quân đội cấp cao của Israel nằm trong số những người bị bắt.

Chiến dịch quân sự cực kỳ qui mô và hoàn toàn bất ngờ đã khiến Israel thiệt hại nghiêm trọng. Trong ảnh là một chiến lợi phẩm Hamas lấy được từ quân đội Israel (ảnh: Ali Jadallah/Anadolu Agency via Getty Images)
Hamas đưa ra lý do cho cuộc tấn công Israel: Nguồn gốc gây căng thẳng kéo dài giữa Israel và người Palestine, đặc biệt vấn đề tranh chấp quanh khu phức hợp Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa, nơi linh thiêng đối với cả Hồi giáo lẫn Do Thái. Các yêu sách tranh giành địa điểm này, được người Do Thái gọi là Núi Đền, từng dẫn đến bạo lực trước đây, trong đó có cuộc chiến đẫm máu kéo dài 11 ngày giữa Israel và Hamas vào năm 2021.

Những năm gần đây, những người theo chủ nghĩa dân tộc tôn giáo Israel – chẳng hạn Ben-Gvir, Bộ trưởng An ninh quốc gia – đã tăng cường các chuyến thăm tới khu phức hợp Al-Aqsa. Tuần trước, trong lễ hội thu hoạch Sukkot của người Do Thái, hàng trăm người Do Thái Chính thống cực đoan và các nhà hoạt động Israel đã đến Al-Aqsa, khiến Hamas nổi điên, cáo buộc người Do Thái vi phạm thỏa thuận nguyên trạng. Hamas nói thêm việc mở rộng các khu định cư của người Do Thái trên những vùng đất mà người Palestine tuyên bố là nhà nước tương lai cũng khiến họ nổi giận và muốn trả đũa.

Ngôi đền Al-Aqsa, trung tâm của xung đột Israel-Palestine (ảnh: Jerusalem Islamic Waqf / Handout /Anadolu Agency via Getty Images)
Lính Israel tại Đền Al-Aqsa (ảnh: Mustafa Alkharouf/Anadolu Agency via Getty Images)
Một số nhà phân tích chính trị nhấn mạnh rằng cuộc tấn công Hamas xuất phát từ các cuộc đàm phán hiện tại do Mỹ làm trung gian về bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả Rập Saudi. Chính Bassem Naim, một quan chức cấp cao Hamas, cũng nói với AP: “Chúng tôi luôn nói rằng bình thường hóa sẽ không mang lại an ninh, ổn định”.

Ismail Haniyeh (giữa), thủ lĩnh Hamas (ảnh: Marwan Naamani/picture alliance via Getty Images)
Bạo lực chiến tranh bùng phát vào thời điểm khó khăn đối với Israel, quốc gia đang đối mặt làn sóng biểu tình lớn nhất trong lịch sử, cáo buộc Thủ tướng Benjamin Netanyahu giành quyền lực, gây chia rẽ sâu sắc trong xã hội Israel và gây ra tình trạng hỗn loạn trong quân đội Israel.

Hàng trăm quân nhân dự bị đã dọa ngừng tình nguyện trình diện để phản đối cuộc cải tổ tư pháp. Lực lượng dự bị là trụ cột của quân đội Israel và các cuộc biểu tình trong quân đội đã làm dấy lên mối lo ngại về sự gắn kết, khả năng sẵn sàng chiến đấu và sức mạnh răn đe khi quân đội đối mặt với các mối đe dọa trên nhiều mặt trận.

Israel và Hamas đã trải qua bốn cuộc chiến lớn, cùng với vô số cuộc đấu súng lẻ tẻ kể từ khi nhóm Hồi giáo cực đoan Hamas giành quyền kiểm soát Gaza từ tay các lực lượng trung thành với Chính quyền Palestine vào năm 2007. Lệnh ngừng bắn đã ngăn chặn giao tranh lớn trong những vòng xung đột trước đây nhưng chưa bao giờ mang lại ổn định. Mỗi thỏa thuận trong quá khứ đều dẫn đến một khoảng thời gian yên bình ngắn ngủi, nhưng những vấn đề cơ bản, sâu sắc hơn của cuộc xung đột hiếm khi được giải quyết và lại tạo tiền đề cho những đợt không kích và phóng tên lửa tiếp theo.

[muanuadem]

Tại sao Israel và Mỹ chả biết gì về kế hoạch tấn công của Hamas?
October 8, 2023
WASHINGTON, DC (NV) – Cuộc tấn công bất thình lình của quân bạo động Palestine vào lãnh thổ Israel cho thấy một thất bại tình báo lớn lao khi chính phủ Israel dường như mù tịt về những cuộc xâm nhập của các chiến binh Hamas xuyên qua vùng biên giới, để rồi phóng ra hàng ngàn hỏa tiễn vào các mục tiêu trên đất Israel.

Cuộc đột kích của Hamas bằng các phương tiện trên không, trên bộ và trên biển cũng đặt ra nghi vấn vì sao các cơ quan tình báo Hoa Kỳ dường như là đã không nhìn thấy gì cả. Giờ đây, các giới chức Mỹ phải tính tới chuyện cải thiện việc san sẻ thông tin tình báo vói phía Israel để khả dĩ đáp ứng các cuộc tấn công của Hamas, theo lời một giới chức Mỹ và một nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận về vấn đề này giữa đôi bên.

Cuộc tấn công của Hamas diễn ra một ngày sau dịp đánh dấu 50 năm cuộc chiến tranh Ả Rập-Israel 1973 và cũng mang âm hưởng của cuộc xung đột thời đó, khi Israel bị chới với vì cú đánh được phối hợp ngoạn mục dưới bàn tay các lân bang của Israel và do Ai Cập cùng với Syria cầm đầu.


Thủ Tướng Israel Benjamin Netanyahu (giữa) dự buổi tưởng niệm 50 năm những binh sĩ chết trong cuộc chiến Ả Rập – Israel ở Núi Herzl, Jerusalem, hôm 26 Tháng Chín, 2023; chỉ hơn 1 tuần, lịch sử vừa lặp lại một cuộc tấn công bất ngờ không kém đúng tròn nửa thế kỷ sau vào Israel. (Hình: MENAHEM KAHANA/AFP/Getty Images)
“Đây là cú 9/11 của Israel. Chưa bao giờ, kể từ năm 1973 cho tới nay, mà lại có một sự thất bại về tình báo thảm hại đến thế của Israel,” theo lời của Marc Polymeropoulous, người đã làm việc suốt 26 năm trường cho CIA, chuyên trách các vấn đề chống khủng bố, Trung Đông và Nam Á vụ.

Phải biết rằng các sở an ninh tình báo của Israel từ lâu vẫn được coi là nằm trong số ít những cơ quan an ninh dồi dào khả năng nhất thế giới, với một đội ngũ hùng hậu các nhân viên thu thập tin tức tình báo, nghe lén, cùng các phương tiện kỹ thuật khác bao trùm lên cả vùng Tây Ngạn và Dải Gaza.

“Hầu như không ai hiểu nổi tại sao mà họ lại sơ sót đến như vậy,” chuyên gia tình báo lão luyện Polymeropoulous đặt câu hỏi. “Mà cũng chẳng ai dám nghĩ rằng rõ ràng là các cơ quan tình báo của Mỹ lại chẳng hay biết gì về chuyện cuộc tấn công sắp sửa diễn ra, cũng như tại sao mà các quốc gia thân hữu, như Ai Cập, Jordan, Qatar, và Ả Rập Saudi lại cũng không hay biết gì ráo,” ông nói vậy. “Tôi bàng hoàng, kinh ngạc.”

Trong một nhận định sớm sủa về biến cố này, các giới chức Mỹ cho rằng việc Hamas ấn định thời điểm mở cuộc tấn công có liên quan tới thỏa thuận bình thường hóa sắp tới đây mối liên hệ ngoại giao giữa Ả Rập Saudi và Israel, điều mà Hamas và một số nước Ả Rập có đường lối cứng rắn đối với Israel, đặc biệt là Iran, kẻ thù không đội trời chung của Israel, không những chẳng ưa thích chút nào mà còn muốn phá tan đi.

Sau cùng, Colin Clarke, học giả kỳ cựu tại The Soufan Center, một trung tâm chuyên nghiên cứu các vấn đề an ninh toàn cầu của Hoa Kỳ, đặt ra câu hỏi: “Phải chăng những xào xáo tai hại trong nền chính trị nội bộ của Israel cũng có đóng một vai trò đáng kể trong tình trạng bất lực của ngành tình báo Israel?” (TTHN)

[lequyen]

Chiến sự Trung Đông ngày 5:
Bạo lực leo thang, Israel chuẩn bị nhà thương và lực lượng y tế
October 11, 2023
TEL AVIV, Israel (NV) – Với tình hình bất ổn do Hamas xâm nhập tại các cộng đồng ở miền Nam Israel và sự hung hăng của Hezbollah ở miền Bắc, Israel đang chuẩn bị ứng phó với số lượng thương vong dự đoán sẽ gia tăng trong những ngày tới, khi chiến sự ngày càng trở nên khốc liệt hơn.

Bộ Trưởng Y Tế Israel cho biết hôm Thứ Tư, 11 Tháng Mười, các giới chức y tế đang đưa bệnh nhân từ phía Bắc về trung tâm Israel nhỡ như chiến sự leo thang ở vùng giáp ranh Lebanon.

Ngoài ra, hệ thống y tế và các bệnh viện cũng đang chuẩn bị để đối phó với tình hình thương vong sẽ tăng cao, nhất là khi Lực Lượng Phòng Vệ Israel IDF hành quân đường bộ vào Gaza. (TTHN) [9:24 PDT]


Israel gấp rút thành lập chính phủ và nội các chiến tranh

TEL AVIV, Israel (NV) – Israel đang thành lập chính phủ khẩn cấp và nội các quản lý chiến tranh, Thủ Tướng Benjamin Netanyahu và nhà lãnh đạo Đảng Thống Nhất Quốc Gia Benny Gantz cùng tuyên bố hôm Thứ Tư, 11 Tháng Mười.

Gantz, cựu bộ trưởng quốc phòng, cùng với ông Netanyahu và bộ trưởng quốc phòng đương nhiệm Yoav Gallant tham gia “nội các chiến tranh,” tuyên bố chung giữa ông Netanyahu và Gantz cho biết.

Chính phủ sẽ không thông qua bất kỳ luật nào hoặc đưa ra bất kỳ quyết định nào không liên quan tới tiến hành chiến tranh, trích dẫn thông cáo.


Điều đó ngụ ý rằng cuộc cải tổ tư pháp gây tranh cãi sẽ không đạt được bước tiến tiếp theo trong khi chính phủ khẩn cấp hình thành.

Không có dấu hiệu nào cho thấy lãnh đạo phe đối lập Yair Lapid và đảng Yesh Atid của Thủ Tướng sẽ gia nhập chính phủ. (TTHN) [7:46 PDT]

==================================
CẬP NHẬT THƯƠNG VONG

ISRAEL:
Hơn 1,200 người chết – Ít nhất 3,007 bị thương
(Trong số người chết, ít nhất có 14 công dân Mỹ)

PALESTINE:
Ít nhất 1055 người chết – Hơn 5,180 bị thương
1,500 dân quân Hamas chết bên lãnh thổ Israel
[4:44 PDT]

==================================

Qatar điều đình trao đổi con tin Hamas giam giữ với tù binh Palestine bên Israel

DOHA/GAZA (NV) – Các nhà điều đình từ Qatar đã có những cuộc điện đàm khẩn cấp với giới chức Hamas nhằm tìm kiếm giải pháp để thả tự do cho những phụ nữ và trẻ em Israel đang bị nhóm dân quân giam giữ ở Gaza, đổi lấy 36 phụ nữ và trẻ em từ nhà tù Israel, một nguồn tin nói với Reuters.

Các cuộc thương thuyết khởi đi ngay từ đêm Thứ Bảy đang “tiến triển thuận lợi,” theo nguồn tin, tuy chưa có dấu hiệu đạt được đồng thuận.


Truyền thông Israel ban đầu bác bỏ những tin tức về cuộc điều đình, về sau thì không thấy nhắc tới nữa.

Qatar đã bắt liên lạc ngay với giới chức Hamas ở Doha và Gaza, từ khi phe dân quân Hamas tấn công bất ngờ vào Israel, giết chết hàng ngàn người và bắt đi hàng trăm con tin. (TTHN) [7:43 PDT]

Israel đụng độ các tay súng Hamas ở miền Nam

GAZA (NV) – Kể từ Thứ Bảy, 7 Tháng Mười, bộ binh, công binh tác chiến và binh chủng Thiết Giáp càn quét các cộng đồng biên giới Gaza của Kibbutz Be’eri và Re’im nhằm triệt hạ Hamas.

Trong một tuyên bố, Lực Lượng Phòng Vệ Israel IDF cho biết Sư Đoàn 99 càn quét toàn bộ nhà cửa trong hai vùng dân cư, giao tranh nhỏ lẻ với các tay súng Hamas.


Quân đội cho biết trong một sự việc xảy ra trong những ngày qua, khủng bố Palestine mặc quân phục Israel nổ súng vào các toán quân ở Be’eri. Một chiếc xe tăng của IDF nã đạn pháo vào những kẻ khủng bố rồi kết liễu họ.

Những ngôi nhà còn lại ở Be’eri sau đó được nhổ tận gốc rễ, không để lại mầm mống khủng bố, IDF nói.

Tại Re’im, trong những ngày gần đây, IDF cho biết binh lính Kfir chạm trán một kẻ khủng bố người Palestine ẩn náu bên trong một hầm tránh bom.

Trong lúc đọ súng với kẻ khủng bố, quân đội giải cứu được một thường dân trẻ tuổi và cho biết thêm tay súng cuối cùng cũng không toàn mạng.

Trong cuộc trò chuyện với phóng viên, tư lệnh Sư Đoàn 99, Chuẩn Tướng Barak Hiram, cho biết cuộc đụng độ tại hai thị trấn “rất khốc liệt.”


“Có những trận chiến đẫm máu, phần lớn là những kẻ khủng bố ngoan cố chống lại các lực lượng tìm cách tấn công đột kích. Chúng tôi có một số thương vong,” Hiram nói.

Ông nói rằng tại Be’eri, các toán quân đã tiêu diệt 108 kẻ khủng bố Palestine. Thi thể của hơn 100 người Israel cũng xuất hiện ở đó.

Hiram nói rằng các binh sĩ “tìm được nhiều người bị bắn chết, tay vẫn trong còng, trẻ sơ sinh cũng chết không toàn thây.” (TTHN) [7:40 PDT]

Gaza cúp điện hoàn toàn

GAZA (NV) – Nhà máy điện duy nhất ở Dải Gaza đã ngừng hoạt động vào Thứ Tư, 11 Tháng Mười, sau khi chạy hết số nhiên liệu còn lại, người đứng đầu nhà máy điện Galal Ismail nói với Đài CNN.

“Gaza hiện nay không có điện,” Ismail cho biết.

Người dân ở Gaza vẫn còn dùng máy phát điện cá nhân để có nguồn điện ít ỏi, nhưng nhiên liệu sẽ sớm hết, Ismail nói. Tất cả các ngả vào Gaza đều đã bị chặn nên không có nguồn cung cấp nhiên liệu nào đến nơi được cả. (TTHN) [7:39 PDT]

Israel tịch thu trương mục tiền ảo liên can tới Hamas
TEL AVIV, Israel (NV) – Cảnh sát Israel đóng băng các trương mục tiền điện tử liên can tới nhóm chiến binh Palestine Hamas, hãng truyền thông địa phương Calcalist đưa tin hôm Thứ Ba, 10 Tháng Mười, trích dẫn một thông cáo báo chí chính thức.

Cuộc tấn công từ nhiều hướng nhắm vào Israel của Hamas cuối tuần qua trở thành cuộc chiến tranh toàn diện, Bộ Trưởng Quốc Phòng Israel ra lệnh bao vây hoàn toàn vùng đất Gaza của Palestine.


Đội an ninh mạng của đơn vị Lahav 433 thuộc Cảnh Sát Israel bàn bạc với Bộ Quốc Phòng, các cơ quan tình báo và thị trường giao dịch tiền điện tử Binance nhằm phát giác các trương mục đáng ngờ. Đội an ninh mạng nói thêm rằng khoản tiền bị tịch thu sẽ được chuyển tới ngân khố quốc gia Israel.

Một vụ kiện chống lại Tổng Giám Đốc Binance Changpeng “CZ” Zhao bởi Ủy Ban Giao Dịch và Tương Lai Hàng Hóa Hoa Kỳ (CFTC) hồi Tháng Ba cáo buộc các giám đốc công ty nắm tin tức về “các giao dịch HAMAS” trên nền tảng này.

Giới chức Israel từng thu giữ khoảng 190 trương mục Binance bị cáo buộc liên kết với các nhóm khủng bố từ 2021. Binance hợp tác với nhà chức trách Israel trước khi triệt phá “hoạt động rót tiền cho khủng bố liên can đến Lực Lượng Quds của Iran và Hezbollah,” công ty loan tin Tháng Sáu.

“Trong vài ngày qua, đội chúng tôi đã tìm hiểu sự việc liên tục, suốt ngày đêm nhằm hỗ trợ các nỗ lực chống lại hoạt động hậu thuẫn cho khủng bố. Chúng tôi cam kết bảo đảm an toàn và bảo mật không chỉ của hệ thống sinh thái blockchain mà còn của cộng đồng toàn cầu, bằng hành động hợp tác tích cực,” phát ngôn nhân của Binance nói trong bức điện thư gửi tới CoinDesk. (TTHN) [7:30 PDT]

Đức Giáo Hoàng Francis kêu gọi Hamas thả con tin

CITTÀ DEL VATICANO, Vatican City (NV) – Hôm Thứ Tư, 11 Tháng Mười, Đức Giáo Hoàng Francis kêu gọi Hamas thả tự do cho tất cả con tin họ bắt được trong các cuộc tấn công chưa từng có vào Israel.

“Tôi cầu nguyện cho những gia đình chứng kiến một ngày lễ biến thành một ngày đưa tang và yêu cầu thả các con tin ngay lập tức,” Đức Giáo Hoàng nói trong buổi tiếp kiến hôm Thứ Tư trước Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô.


Đức Giáo Hoàng Phanxicô tiếp tục thừa nhận quyền tự vệ của Israel, nói rằng, “Đó là quyền tự vệ của những người bị tấn công.” Ngài cũng bày tỏ lo ngại về “cuộc bao vây toàn diện mà người Palestine phải đối diện ở Gaza, nơi cũng có nhiều nạn nhân vô tội.”

Đức Giáo Hoàng nói thêm: “Chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa cực đoan không giúp có được giải pháp cho xung đột giữa người Israel và người Palestine, mà còn châm thêm ngọn lửa thù hận, bạo lực và trả thù, gây ra khổ ải cho cả hai bên.”

Lời Đức Giáo Hoàng được đưa ra vài ngày sau khi lần đầu tiên ngài đề cập tới cuộc xung đột trong buổi cầu nguyện Truyền Tin hàng tuần vào ngày Chúa Nhật, trong đó ngài cầu xin ngừng tấn công và xung đột, đồng thời nói rằng, “Chiến tranh là một thất bại, mọi cuộc chiến đều luôn luôn là một thất bại.” (TTHN) [7:00 PDT]

Hezbollah tấn công Israel bằng hỏa tiễn chống tăng

BEIRUT, Lebanon (NV) – Nhóm khủng bố Hezbollah tuyên bố chịu trách nhiệm cho vụ tấn công bằng hỏa tiễn điều khiển vô tuyến chống tăng (ATGM) nhắm vào một đồn quân sự của Israel ở biên giới Lebanon hôm Thứ Tư, 11 Tháng Mười.

Trong một tuyên bố, Hezbollah nói cuộc tấn công nhằm đáp ứng trước cái chết của ba thành viên từ cuộc tấn công của Israel hôm Thứ Hai, 9 Tháng Mười, đáp trả các cuộc đụng độ chết người ở biên giới.

Hezbollah tuyên bố gây ra “thương vong trên bình diện rộng” từ vụ tấn công bằng hỏa tiễn.

Một người lính Lebanon gác bên ngoài ngôi nhà vừa trúng pháo kích Israel ở làng Dhaira giáp ranh Israel hôm 11 Tháng Mười, 2023 (Hình: MAHMOUD ZAYYAT/AFP/Getty Images)
IDF cho biết họ đang tiến hành tấn công tại Lebanon nhằm đáp trả.

Truyền thông nhà nước Lebanon đưa tin, có ba thường dân bị thương và 10 ngôi nhà bị thiệt hại do đạn pháo từ Israel.

Đêm Thứ Ba, Hezbollah thực hiện tấn công ATGM riêng biệt nhắm vào xe bọc thép của IDF không có ai điều khiển ở biên giới Lebanon. (TTHN) [6:25 PDT, cập nhật 7:30 PDT]

Bệnh viện Gaza quá tải

GAZA (NV) – Các bệnh viện tại Gaza đang quá tải và thiếu thuốc, dụng cụ y tế và điện năng, Médecins Sans Frontières (MSF – Bác Sĩ Không Biên Giới) cảnh cáo hôm Thứ Tư, 11 Tháng Mười, khi Palestine đang khủng hoảng nhân đạo nhanh chóng từ các đợt oanh tạc của Israel.

Israel tăng cường tấn công trên không ở Gaza sau cuộc đột kích cuối tuần của Hamas, làm hàng trăm ngàn người phải di tản, nhiều người không có thức ăn và mất điện.

Trong một tuyên bố, Avril Benoît, giám đốc điều hành của MSF-USA, cho biết cơ quan viện trợ – còn gọi là Bác Sĩ Không Biên Giới – “nhận ra tình trạng thiếu nước, điện và nhiên liệu mà các bệnh viện đang sử dụng cho máy phát điện.”

“Một số bệnh viện chỉ có đủ nhiên liệu cho bốn ngày,” bà nói. Một phòng khám MSF tại Gaza City “bị hư hại nhẹ” do vụ nổ hôm Thứ Hai nhưng vẫn hoạt động, Benoît nói. Một y tá và tài xế xe cứu thương thiệt mạng trong các cuộc công kích cùng vài người khác bị thương, bà cho biết thêm.

Số người chết tại Gaza tăng lên 950 người và 5,000 người khác bị thương trong các cuộc không kích của Israel, Bộ Y Tế Gaza loan tin hôm Thứ Tư.

Ít nhất 1,200 người thiệt mạng tại Israel sau cuộc tấn công chưa từng có của Hamas hôm Thứ Bảy, theo Lực Lượng Phòng Vệ Israel IDF.

MSF hiện không vận hành các chương trình y tế ở Israel nhưng đề nghị giúp đỡ các bệnh viện Israel đang tiếp nhận “số lượng thương vong cao.” (TTHN) [5:25 PDT]

Ít nhất 30 người chết từ vụ không kích Gaza trong đêm

GAZA (NV) – Ít nhất 30 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương khi Israel tấn công hàng chục mục tiêu ở Dải Gaza trong đêm, một phát ngôn viên nhóm khủng bố Hamas tuyên bố.

Hàng chục tòa nhà dân cư, nhà máy, thánh đường Hồi Giáo và cửa tiệm bị tấn công, người đứng đầu văn phòng truyền thông Palestine, Salama Marouf, nói với hãng tin AFP.

Lực Lượng Phòng Vệ Israel IDF cho biết hàng chục chiến đấu cơ đã tấn công nhắm vào các mục tiêu, bao gồm hai chi nhánh nhà băng được Hamas sử dụng, một đường hầm dưới lòng đất, một số phòng tác chiến và các cơ sở quân sự khác. (TTHN) [5:14 PDT]

Hơn 263,000 người Palestine tan nhà nát cửa tại Gaza

GAZA (NV) – Hơn 263,000 người phải di tản ở Gaza trong các cuộc không kích đang diễn ra của Israel, con số này “sẽ còn tăng thêm,” Văn Phòng Điều Phối Các Vấn Đề Nhân Đạo (OCHA) của Liên Hiệp Quốc cho biết vào sáng Thứ Tư, 11 Tháng Mười.

Con số này đại diện cho hơn 1/10 dân số ở khu vực đông dân.

Trong số những người đi di tản, ít nhất 175,486 người đang tìm hầm trú ẩn trong các trường học thuộc Cơ Quan Cứu Trợ và Việc Làm Liên Hiệp Quốc (UNRWA), trong khi khoảng 3,000 người vẫn phải di tản do các đợt leo thang trước đó, OCHA loan báo trong tin tức cập nhật.

Một con lừa bị thương nằm trên đống đổ nát do bom đạn ở Gaza City ngày 11 Tháng Mười, 2023 (Hình: Mahmud HAMS/AFP/Getty Images) OCHA cho biết đây là con số người Palestine di tản trong lãnh thổ cao nhất kể từ xung đột leo thang kéo dài 50 ngày vào năm 2014.

“Điều này đang làm quá tải các tổ chức nhân đạo nhằm đáp ứng các nhu cầu căn bản của người dân phải di tản, về nơi trú ẩn, chỗ ở, thức ăn, nước và các cơ sở vệ sinh,” cơ quan cho biết.

Israel nhắm mục tiêu không kích các địa điểm viễn thông, phá hủy hai trong số ba đường dây liên lạc di động chính, làm cho mạng di động và internet bị gián đoạn, OCHA cho biết.

Các nhu cầu căn bản như nguồn nước cũng trở thành một thách thức do thiệt hại và giảm nguồn cung cấp điện cho hạ tầng cơ sở xử lý nước thải, theo OCHA. Tại Beit Lahia và các khu vực miền Bắc, nước thải và chất thải rắn tích tụ trên đường phố do đường nước thải và hạ tầng cơ sở bị hư hại.

Chính phủ do Hamas cai quản ở Gaza cho biết hôm Thứ Tư, việc cung cấp điện “sẽ bị cắt hoàn toàn trong vòng vài giờ,” hạn chế cung cấp các dịch vụ thiết yếu.

Cuộc khủng hoảng nhân đạo đang bùng nổ ở Gaza, cư dân bị mắc kẹt, nhiều người bị cắt điện và không có thức ăn, phải hứng chịu các cuộc không kích trong ngày thứ năm của Israel nhằm trả đũa cuộc đột kích gây chết người của Hamas vào Israel.

Hơn một nửa trong số 2 triệu dân số của vùng lãnh thổ phải sống trong nghèo đói và không được bảo đảm an ninh lương thực, với gần 80% sống dựa vào viện trợ nhân đạo.

Hôm Thứ Hai, 9 Tháng Mười, Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc kêu gọi Hamas ngừng tấn công Israel và trao trả con tin, đồng thời kêu gọi tất cả các bên cho phép Liên Hiệp Quốc tiếp cận để hỗ trợ nhân đạo cho người Palestine tiến thoái lưỡng nan tại Gaza. (TTHN) [4:46 PDT]

Israel không kích nhà thân nhân thủ lãnh Hamas

KHAN YOUNIS, Palestine (NV) – Các cuộc không kích của Israel ở Gaza trong đêm Thứ Ba, 10 Tháng Mười, được cho là nhắm vào nhà thân nhân của Mohammad Deif, chỉ huy quân sự của dân quân Hồi Giáo Hamas, tại khu phố Qizan an-Najjar thuộc Khan Younis.

Trích dẫn tin tức từ Palestine, một số phương tiện truyền thông Do Thái cho biết chiến đấu cơ Israel tấn công nhà người cha của Deif, giết chết anh ruột kẻ khủng bố, con trai và cháu gái ông ta.

Walla trích dẫn tin tức của mạng lưới báo chí Lebanon, Al Mayadeen, liên kết với nhóm khủng bố Hezbollah ở Lebanon được Iran ủy nhiệm.

Theo Al Mayadeen, không rõ có bao nhiêu người thân của kẻ khủng bố có mặt trong ngôi nhà tại Khan Younis và bao nhiêu người còn bị kẹt trong đống đổ nát. (TTHN) [1:08 PDT]

[hoangphong]

Cuộc chiến Israel-Hamas và việc phát tán video trên mạng xã hội
Lương Thái Sỹ
12 tháng 10, 2023


Sự chọn lựa đứng về một bên của dư luận thế giới nói chung – giữa Israel và Palestine – đang tạo ra bức tranh hỗn loạn trên mạng xã hội. Trong ảnh là cuộc biểu tình ủng hộ người Israel ở Montevideo, Uruguay (ảnh: Santiago Mazzarovich/picture alliance via Getty Images)
Những video quay trực tiếp cuộc chiến Israel-Hamas lan truyền trên mạng xã hội nhanh như lửa. Facebook, YouTube và TikTok cấm hỗ trợ Hamas. Telegram cho phép làm điều đó. Và X (Twitter) có nhiều kẽ hở khi thực thi chính sách của riêng mình.

Người bảo được, kẻ nói không

Máy ủi lao qua hàng rào ngăn cách Israel với Dải Gaza. Một phụ nữ trẻ bị phiến quân Hamas mang đi từ buổi hòa nhạc đông đúc ngoài trời. Hỏa tiễn bị tên lửa Israel đánh chặn phát nổ trên bầu trời đêm. Một tòa nhà chung cư 14 tầng ở Gaza biến thành đống đổ nát…


Vô số video gần với thời gian thực được tải lên mạng xã hội (một số của Israel, một số của người Palestine) đã giúp đưa nhanh thông tin cuộc đối đầu khốc liệt và cho thế giới thấy những gì đang diễn ra ở Israel và Gaza. Tuy nhiên, chúng không chính xác hoàn toàn mà là sự thật xen kẽ với giả mạo, có khi rất khác với sự thật.

Khi chiến tranh nổ ra, việc cho phép ai có thể đưa lên những video này và người xem có thể bình luận gì là do các mạng xã hội quyết định, với các chính sách kiểm duyệt nội dung rất khác nhau, không hề có sự thống nhất. Những chính sách đó đã tạo ra sự khác biệt rõ ràng giữa cùng một nội dung đưa lên; được giữ lại hoặc bị xóa khỏi nền tảng.

Trên YouTube của Google cũng như Facebook và Instagram của Meta, người dùng có thể đứng về phía Israel, được kêu gọi hòa bình hoặc than thở cho nỗi khổ của người Palestine nhưng bị cấm bày tỏ ủng hộ Hamas. Cả hai công ty đều xem Hamas là khủng bố cực đoan nên không ai ủng hộ tổ chức này được phép sử dụng nền tảng của họ và cũng không có video hoặc hình ảnh nào do Hamas tạo ra được đăng lên. TikTok dù từ chối liệt kê cụ thể những tổ chức nào bị xem là cực đoan nhưng họ đã xác nhận với The Washington Post rằng Hamas bị cấm tham gia nền tảng của họ.

Cuộc biểu tình ủng hộ người Israel ngày 11 Tháng Mười ở Montevideo, Uruguay
(ảnh: Santiago Mazzarovich/picture alliance via Getty Images)
Dù vậy, những video do thành viên Hamas quay vẫn xuất hiện trên cả ba nền tảng này. Trong một số trường hợp, chúng được xem là “trường hợp ngoại lệ”, “tin tức giá trị” mang hiệu ứng “gậy ông đập lưng ông” bởi nội dung sẽ vạch trần sự tàn ác của Hamas thay vì quảng bá cho tổ chức khủng bố này, trong đó có các video Hamas phô bày cảnh ngược đãi các con tin Israel hoặc xâm phạm thi thể người chết.

Ngược lại, nền tảng nhắn tin có ảnh hưởng lớn Telegram rất ít kiểm duyệt nội dung, thậm chí có hẳn một kênh Hamas với hơn 100,000 người đăng ký, phát sóng công khai những cảnh quay và hình ảnh rùng rợn người Israel thiệt mạng. Một số bài đăng ghê rợn này cũng được chia sẻ trên X (Twitter trước đây) của tỷ phú Elon Musk (trên danh nghĩa X cấm nội dung của Hamas nhưng không đủ sức kiểm soát hết nội dung vì phần lớn nhân viên làm nhiệm vụ này đã bị Musk sa thải).

Trên Telegram, một tài khoản có vẻ chính thức của Hamas với gần 120,000 người đăng ký thường xuyên đăng tải những video rùng rợn từ Israel trong ngày đầu Hamas xâm nhập. Một đoạn clip có hơn 77,000 lượt xem cho thấy một chiến binh không rõ danh tính đang đạp lên mặt một người lính thiệt mạng. Nhiều video này được đăng lại lên X và một video được cơ quan truyền thông Al Jazeera tiếng Ả-rập đăng lên YouTube, với gần 13 triệu người đăng ký, dù máu me bị làm mờ đi.


Các chuyên gia cho biết, X đã trở thành sân chơi cho các bài đăng và video bị các nền tảng khác gỡ xuống (vì vi phạm các quy tắc của họ về bạo lực hình ảnh hoặc ngôn từ căm thù). Ngày 10 Tháng Mười 2023, Ủy viên Liên minh Châu Âu (EU) Thierry Breton đã đăng thư ngỏ gửi Musk với cảnh báo: “Các cơ quan quản lý của châu Âu phát hiện dấu hiệu X có thể đã vi phạm những quy định châu Âu về nội dung bạo lực và khủng bố cũng như thông tin sai lệch”.

Evelyn Douek, trợ lý giáo sư tại Trường Luật Stanford phân tích:

“Khi quyết định gỡ bỏ những bài đăng chiến tranh, các công ty truyền thông xã hội phải cân nhắc giữa lợi ích của việc bảo vệ người dùng trước các nội dung bạo lực, hận thù và gây hiểu lầm với việc tuân thủ quyền tự do ngôn luận, kể cả các tài liệu có giá trị tố cáo sau này và bằng chứng tội ác chiến tranh. Và thường họ phải đáp ứng các yêu cầu đòi hỏi đó dưới áp lực về thời gian và không có thông tin đầy đủ để kiểm chứng”.

Bà Evelyn Douek nhấn mạnh: “Không có lựa chọn nào là tốt nhất cho việc kiểm duyệt nội dung trong bối cảnh xung đột leo thang và các hành động tàn bạo diễn ra hàng ngày. Ngay cả đối với một nền tảng có đầy đủ nguồn lực và thực sự cố gắng hành động có trách nhiệm thì đây vẫn là một vấn đề thực sự khó khăn cả về mặt kỹ thuật lẫn quy chuẩn”.

Trong trường hợp cuộc xung đột Israel-Hamas, những yêu cầu đó trở nên phức tạp hơn nhiều, nếu các mạng xã hội muốn chứng minh họ không tiếp tay cho khủng bố bằng cách ngăn chặn việc phát tán những video tuyên truyền, đe dọa, quay cảnh hành quyết con tin. Trong quá khứ, Facebook từng bị gia đình của những người bị Hamas sát hại kiện. Đầu năm nay, Google, Twitter và Meta phải tự bảo vệ họ tại Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ trước cáo buộc họ đã hỗ trợ vật chất cho nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) bằng cách lưu trữ hoặc đề xuất các nội dung của nhóm này (ví dụ video tuyển chiến binh).

Một cuộc biểu tình ủng hộ Palestine ở Brussels, Bỉ ngày 11 Tháng Mười 2023 (ảnh: Laia Ros/Getty Images)
Việc xác định thế nào là một tổ chức cực đoan cũng không hề đơn giản trong một số trường hợp. Trong những năm qua, các nền tảng truyền thông xã hội đã phải đối mặt với sự giám sát kỹ lưỡng những gì xuất hiện trên nền tảng của họ, từ tin tức về các chính phủ, các phong trào chính trị, chiến dịch quân sự, những gì liên quan các chế độ độc tài và tổ chức khủng bố. Năm 2021, sau khi Hoa Kỳ rút quân khỏi Afghanistan, các công ty truyền thông xã hội đã phải đưa ra quyết định quan trọng là “có nên tiếp tục cấm Taliban không?”, bởi lẽ lực lượng này giờ đây đã nắm chính quyền một cách chính thức. Cuối cùng, Facebook quyết định cấm Taliban, trong khi Twitter cho phép duy trì sự hiện diện chính thức với tư cách là “một nhà nước trên thực tế”.

Rối tung rối mù giữa biển thông tin

Trong những bài đăng liên quan Hamas, việc quá thận trọng có nghĩa phải gỡ bỏ tất cả những video thể hiện hành động tàn bạo của tổ chức này. Nhưng làm thế cũng đồng nghĩa với việc không cho đăng những nội dung được cho là hợp pháp của những người ủng hộ giải phóng người Palestine. Đầu năm nay, Meta đã nới lỏng các quy tắc cấm ca ngợi những tổ chức và cá nhân nguy hiểm, trong khi cho phép đăng nhiều bài hơn về các thực thể cực đoan, miễn là chúng được thực hiện trong bối cảnh các cuộc thảo luận chính trị hoặc xã hội dưới dạng bản tin hoặc tư liệu mang tính học thuật về các sự kiện hiện tại.

Israel pháo kích vào Gaza ngày 12 Tháng Mười (ảnh: Leon Neal/Getty Images)
Trên TikTok, hashtag #Israel và #Palestine đều thu hút hàng chục tỷ lượt xem khi giới trẻ vào đây để tìm kiếm tin tức nhanh và góc nhìn khác về cuộc xung đột. Có ít nhất một tài khoản nổi bật đưa tin theo quan điểm của người Palestine được thông báo bị cấm vĩnh viễn vào ngày 9 Tháng Mười 2023. Nhưng hôm sau, người phát ngôn của TikTok, Jamie Favazza cho biết lệnh cấm là sai lầm và tài khoản Mondoweiss đã được khôi phục.

Theo Favazza, kể từ khi cuộc tấn công của Hamas bắt đầu, TikTok đã tăng cường số nhân viên kiểm duyệt các bài đăng về cuộc xung đột, bằng cả tiếng Ả-rập lẫn tiếng Do Thái. Nó cũng đã chặn một số hashtag chuyên đưa các hình ảnh bạo lực hoặc tuyên truyền khủng bố, gồm cả cảnh quay con tin bị hành quyết. Công ty đang làm việc với những chuyên viên kiểm tra tính xác thực để phát hiện sớm các thông tin sai lệch.

Với YouTube, người phát ngôn Jack Malon cho biết công ty đang nỗ lực kết nối những người dùng tìm kiếm các cụm từ liên quan đến chiến tranh với các nguồn tin tức đáng tin cậy. “YouTube sẽ gỡ bỏ những lời nói căm thù nhắm vào cả cộng đồng Do Thái và Palestine” – ông nói. Andy Stone, người phát ngôn của Meta, tuyên bố: “Công ty đã thành lập một trung tâm hoạt động đặc biệt với các chuyên gia thông thạo tiếng Do Thái và tiếng Ả-rập để theo dõi chặt tình hình. Chúng tôi đang làm việc suốt ngày đêm để giữ an toàn cho nền tảng, xử lý kịp thời các nội dung vi phạm chính sách của Meta và luật pháp địa phương, đồng thời phối hợp với những người kiểm tra thực tế bên thứ ba trong khu vực giao tranh để hạn chế lan truyền thông tin sai lệch”.

Hiện Meta và TikTok đang hợp tác với các tổ chức xác minh tính xác thực để dán nhãn thông tin sai lệch và gây hiểu lầm. X thu hút người dùng tham gia dự án kiểm tra thông tin có tên “Community Notes”. Ngày Thứ Ba 10 Tháng Mười, những người tham gia dự án đã tranh luận về việc có nên dán nhãn xác minh tính xác thực cho một đoạn video khủng khiếp do Donald Trump Jr., con trai của cựu Tổng thống Donald Trump đăng tải hay không. Đoạn video cho thấy phiến quân bắn vào các thi thể và những người bị thương trên sàn gạch, nhưng nguồn gốc không rõ ràng.

[hoangphong]

Chảo lửa sôi sùng sục, liệu Trung Đông có xảy ra cuộc chiến toàn khu vực?
Cuộc tấn công táo bạo và tàn bạo của Hamas vào Israel đã làm thay đổi các quy tắc ứng xử ở Trung Đông.
Lê Tây Sơn
16 tháng 10, 2023


Bàn cờ quyền lực Trung Đông đang được tính lại. Trong ảnh là chuyến công du Israel của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Tel Aviv ngày 16 Tháng Mười 2023 (ảnh: Haim Zach (GPO) / Handout/Anadolu via Getty Images)


Học thuyết chuyển hướng khỏi Trung Đông của Mỹ tạm ngưng

Các chiến binh Hamas đã thực thi mệnh lệnh viết tay “giết càng nhiều càng tốt” sau khi nhanh chóng chọc thủng hệ thống phòng thủ biên giới của Israel và tràn ngập các căn cứ quân sự, thị trấn, giết chết hơn 1,200 người (nhiều hơn cả toàn bộ cuộc Intifada lần thứ hai, từ 2000-2005) và bắt cóc nhiều người đưa về Dải Gaza.

Màn đột kích cũng đồng thời đảo ngược những quy tắc cơ bản và bất thành văn về Trung Đông. Phản ứng trước đòn bất ngờ cực sốc, Israel và Mỹ đang vận dụng các quy tắc mới và có nguy cơ biến cuộc đối đầu mới Israel-Hamas thành một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn nhiều. Hoạt động trên bộ dự kiến của Israel chống lại Hamas ở Gaza và động thái của Iran và nhóm dân quân Hồi giáo Hezbollah (đồng minh của Iran tại khu vực) có thể thay đổi cán cân quyền lực mới ở Trung Đông và tương lai của cả khu vực.


Tổng thống Joe Biden dự kiến kinh lý Israel (ảnh: Kyle Mazza/Anadolu via Getty Images)
Tướng Yossi Kuperwasser, cựu giám đốc nghiên cứu của tình báo quân đội Israel nhận định:

“Hamas tiến hành cuộc tấn công chớp nhoáng, thảm khốc vì họ muốn thay đổi thế cân bằng, không chỉ giữa Hamas-Israel, mà còn giữa Israel và các nhóm chiến binh ủy nhiệm của Iran. Israel cũng muốn thay đổi cán cân, nhưng theo hướng khác: Quét sạch Hamas khỏi Gaza”.

Việc Israel cố loại bỏ Hamas như “chính quyền thực tế” ở Dải Gaza cũng sẽ làm sụp đổ một nhận thức được cổ súy từ lâu là, Israel đủ mạnh về quân sự và tình báo để “sống chung” với Hamas mà không lo bị đánh úp.

Màn đột kích của Hamas còn phá hủy một giả định khác được những người ủng hộ Hamas như Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và nhiều người ở phương Tây, thậm chí cả những bộ phận trong chính quyền Israel tin vào: Ở mức độ chấp nhận được, Hamas đã tiết chế hệ tư tưởng ban đầu là “loại bỏ bất kỳ hệ tư tưởng nào khác”.

Năm 2017, Hamas đưa ra một tuyên bố mang tính chính sách khẳng định “chỉ chiến đấu chống lại ‘kế hoạch mở rộng Chủ nghĩa Phục quốc Do Thái’ (Zionist project) chứ không chống người Do Thái”, đồng thời ngụ ý chấp nhận một nhà nước Palestine ở Bờ Tây và Gaza (dù vẫn không công nhận quyền tồn tại của Israel).


Cuộc tấn công mới của Hamas đã làm phá sản quan điểm này (một quan điểm vốn được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngầm ủng hộ khi ông chấp nhận “quản lý mối phiền toái vừa đủ” do người Palestin gây ra mà vẫn “duy trì được sự chiếm đóng của Israel” và “tiến tới hoà hoãn với một số nước trong thế giới Ả-rập”.

Hệ quả tất yếu của thực tế mới này là Mỹ phải quay trở lại Trung Đông, đảo ngược xu thế của ba chính quyền liên tiếp trước đó là xoay trục sang châu Á và tập trung vào các thách thức toàn cầu khác như Trung Quốc và Nga (sau khi Nga xâm lược Ukraine).


Chính quyền Biden đã điều động hai nhóm tàu hàng không mẫu hạm đến Đông Địa Trung Hải, như một phần trong nỗ lực ngăn chặn Iran và Hezbollah (nhóm “thánh chiến” được Iran bảo trợ ở Lebanon) can dự vào cuộc xung đột và nguy cơ xảy ra chiến tranh khu vực với các quốc gia ở Vịnh Ba Tư.

Cuộc phản công của Israel vào Gaza ngày 16 Tháng Mười 2023 (ảnh: Ilia Yefimovich/picture alliance via Getty Images)
Washington cũng đang tăng cường cung cấp vũ khí cho Israel. “Có thể xem đây là sự tái hôn! Hóa ra, các đối tác của chúng ta trong khu vực vẫn phụ thuộc rất nhiều vào chiếc ô an ninh của Mỹ! – Brian Katulis, thành viên cấp cao tại Viện Trung Đông (Middle East Institute) ở Washington, nhận định – Họ vẫn chọn Mỹ là đối tác an ninh chính, không phải Trung Quốc và chắc chắn không phải Nga. Khi một cuộc khủng hoảng như thế xuất hiện, Mỹ không còn chọn lựa nào khác là nhanh chóng quay lại”.

Không thể chối cãi, kẻ thù của Israel rất “hứng khởi” trước sự bộc lộ yếu kém đáng ngạc nhiên của quân đội và cơ quan tình báo Israel. Hệ thống giám sát biên giới công nghệ cao của Israel dọc Dải Gaza đã bị làm tê liệt bằng máy bay không người lái rẻ tiền trong khi nhiều sĩ quan cấp cao bị giết. Phải mất vài giờ lực lượng Israel mới bắt đầu cuộc phản công đẩy lùi Hamas ra khỏi lãnh thổ, quá chậm để có thể ngăn chặn các tay súng Palestine giết nhiều người và bắt cóc hơn 100 thường dân Israel.

Cuộc xung đột có thể trở thành cuộc chiến khu vực?

Bất chấp việc Israel ví cuộc đột kích của Hamas “giống trận Trân Châu Cảng”, năng lực quân sự của Israel hầu như còn nguyên vẹn. Lực lượng không quân hùng mạnh của đất nước không sứt mẻ miếng nào, và trong vòng vài giờ, cuộc trả đũa bằng loạt cuộc pháo kích vào Gaza đã được tiến hành. Colin Clarke, giám đốc nghiên cứu của công ty tư vấn an ninh và tình báo Soufan Group, nhận định: “Rõ ràng, Israel đã đánh giá thấp Hamas, nhưng sau sự hồ hởi ban đầu, Hamas, Hezbollah và tất cả các lực lượng ủy nhiệm của Iran khi bình tĩnh lại cũng phát hiện ra họ cũng đánh giá thấp Israel! Hiện Israel vẫn là quân đội mạnh nhất khu vực và đang thoải mái trả thù mà không bị lên án nhiều vì kẻ ra tay tàn độc trước chống lại dân thường là Hamas”.

Tổng thống Joe Biden vừa kỳ vọng phản ứng của Israel sẽ “nhanh chóng, dứt khoát và áp đảo” nhưng cũng khuyến cáo Israel “cần tuân thủ các quy luật chiến tranh”. Ông so sánh hành động của Hamas với “những cơn thịnh nộ tồi tệ nhất” của (tổ chức hkb) Nhà nước Hồi giáo (IS). Nhiều người ở Israel xem đây là cách bật đèn xanh của Biden cho chiến dịch ở Gaza.

Năm 2017, hai thành phố Mosul ở Iraq và Raqqa ở Syria đều bị liên quân do Mỹ dẫn đầu tàn phá tan tành trong các cuộc ném bom và pháo kích kéo dài gây nhiều thương vong dân thường. Tuy nhiên, không giống như Gaza, Mosul và Raqqa không bị phong tỏa và nhiều thường dân trốn được đến nơi an toàn. Chiến dịch trên bộ dự kiến của Israel nhằm tiêu diệt Hamas sẽ có thương vong cao giống như các cuộc giao tranh đô thị khác.

Chiến dịch sẽ kiểm tra mức độ cam kết hỗ trợ của Iran và Hezbollah dành cho Hamas; và ảnh hưởng đáng kể đến số phận chính trị của Palestine. Trong các cuộc xung đột trước đây ở Gaza, Hezbollah chủ yếu đứng bên lề, tuân thủ các quy tắc răn đe lẫn nhau từ sau cuộc xâm lược Lebanon của Israel năm 2006. Với kho tên lửa chính xác do Iran cung cấp, nhóm này có thể gây thiệt hại đáng kể cho cơ sở hạ tầng và cơ sở quân sự quan trọng của Israel.

Cuộc tấn công Israel của khủng bố Hamas ngày 7 Tháng Mười 2023 đã trở thành cột mốc thay đổi bức tranh khu vực với những toan tính mới. Trong ảnh là hiện trường một cuộc đột kích của Hamas tại Kfar Aza, giáp biên giới Gaza (ảnh: Alexi J. Rosenfeld/Getty Images)
Emile Hokayem, chuyên gia cấp cao về an ninh Trung Đông tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (International Institute for Strategic Studies-IISS), nhận định:


“Ở cấp độ chiến lược, Hezbollah và Iran vẫn chưa quan tâm lắm đến việc nhảy vào cuộc chiến này. Iran vẫn giữ nguyên quan điểm: Hezbollah là một công cụ mạnh mẽ trong chính sách an ninh của Iran và không nên lãng phí nguồn lực này vào cuộc xung đột mới. Hezbollah sẽ được sử dụng và triển khai khi sự tồn tại của chế độ ở Iran bị đe dọa”.

Cho đến nay, Hezbollah chỉ tham gia các cuộc giao tranh hạn chế dọc biên giới. Nadav Pollak, cựu phân tích gia của chính phủ Israel, giảng viên về các vấn đề Trung Đông tại Đại học Reichman ở Israel, cảnh báo: “Nhưng kiểu xung đột này vẫn làm tăng nguy cơ chiến tranh ngoài ý muốn. Kể từ năm 2006, chúng ta chưa bao giờ tiến gần đến một cuộc chiến khác với Hezbollah như bây giờ. Nếu họ bắn tên lửa chống tăng và giết chết 10-15 binh sĩ ở biên giới, Israel sẽ phải đáp trả hoặc thậm chí bắt đầu một cuộc chiến khác”.

Một thay đổi đáng kể kể từ năm 2006 là học thuyết mới của Iran về “thống nhất các đấu trường” (unification of the arenas) để cải thiện sự phối hợp và hành động chung của Tehran, Hamas, Hezbollah và các lực lượng ủy nhiệm của Iran ở Iraq và Yemen, trong cuộc đối đầu với Israel.

Việc trục xuất Hamas khỏi Gaza sẽ là một đòn giáng mạnh vào học thuyết này và sẽ là một trong những lý do khiến Tehran có thể quyết định mở rộng xung đột để duy trì ảnh hưởng trong khu vực.

Do vậy, không ít nhà quân sự thận trọng cho rằng không nên quá chủ quan nghĩ rằng chiến tranh khu vực hoàn toàn không có khả năng xảy ra.

“Có nguy cơ rất lớn là một cuộc chiến ở Lebanon sẽ sớm biến thành một cuộc xung đột khu vực. Tôi không nghĩ Iran, Israel hay Hezbollah muốn điều đó nhưng họ đã tự đưa mình vào trò chơi ‘ăn miếng trả miếng’. Khi một bên thực hiện một bước thì bên kia cũng phản công tương xứng – nhà phân tích người Lebanon Michael Young, biên tập viên cấp cao tại Trung tâm Trung Đông Carnegie (Carnegie Middle East Center) ở Beirut phân tích – Không có lối thoát rõ ràng nào để không xảy ra leo thang theo hướng tồi tệ nhất”.

Hiện tại, những lo ngại như thế khó ngăn cản sự thống nhất lãnh đạo của Israel, khi hầu như không có tiếng nói nào trong chính phủ cũng như phe đối lập phản đối chiến dịch kéo dài trên bộ xóa sổ Hamas. Không ai quan tâm đến câu hỏi rằng, ai sẽ cai trị hai triệu người dân Gaza sau khi Hamas bị càn quét và liệu Israel có sẵn sàng chiếm đóng Gaza một lần nữa hay không.