Quán Vắng không Người ...3

[hoangphong]

Nga sẽ thua!
13/10/2024
Đoàn Bảo Châu

Từ trước cuộc chiến, kinh tế của Nga đã không phải là quá mạnh, khi quyết định khởi động một cuộc chiến mới trên lãnh thổ Ukraine, Nga đã làm rung chuyển động lực quân sự, kinh tế và chính trị xã hội của mình.


Chúng ta thường tập trung vào cuộc chiến hiện tại của Nga, hướng tới việc chiếm đóng ở Ukraine. Nhưng quân đội của Putin cũng đang chiến đấu chống lại chính lực lượng của mình.

Ngày 6 tháng 8 khi các lực lượng vũ trang Ukraine phát động một chiến dịch quân sự ở khu vực Kursk. Quân đội Nga, đã kiệt quệ từ đầu cuộc chiến, từ đấy lại phải đối mặt với cuộc tấn công lịch sử của quân đội Ukraine ngay trên biên giới của mình. Lần đầu tiên kể từ thời Liên Xô, lực lượng Ukraine vượt qua đường biên giới Nga, và điều này tác động không nhỏ tới tâm lý Kremlin

Điều này dẫn đến sự hỗn loạn nội bộ ở Nga và khởi đầu của một cuộc nội chiến âm ỉ bên dưới. Thất bại trong việc bảo vệ biên giới, sự đào ngũ và đầu hàng của lính Nga, khoảng 10.000, sự mất dần niềm tin vào Putin trong nhiệm kỳ mới của ông và tất nhiên, những tổn thất quân sự quá lớn của Nga.

Với 190.000 binh sĩ và hàng chục nghìn xe tăng chiến đấu chủ lực và xe bọc thép mà vẫn không thể đạt được mục đích, Putin đã rót thêm 38.000 lính ở Kursk với 38.000. Nga cũng thông báo sẽ ban hành sắc lệnh cho 180.000 quân bổ sung. Tổn thất của quân đội Nga đến nay đã lên tới từ 500.000 đến 750.000 người, quyết định của Putin về việc triển khai thêm quân và tuyển mộ mới đã gây ra hỗn loạn và bất bình trong nước.

Mặc dù Putin vẫn mô tả cuộc chiến ở Ukraine là một “chiến dịch quân sự đặc biệt”, nhưng những chiến lược gần đây cho thấy mọi thứ thực sự không diễn ra tốt đẹp. Mục tiêu của nhà lãnh đạo Nga là chiếm Luhansk, Donetsk, Zaporizhia và Kherson. Tuy nhiên, chính sách chiếm đóng của Putin ở bốn khu vực chính này đã tạo ra một nhóm đối lập với nguồn nhân lực khổng lồ, bao gồm cả công dân Nga sống ở đó. Khi số lượng họ tăng lên, lực lượng Nga buộc phải rút khỏi Kherson, tiến hành chiến dịch chiếm đóng rất chậm ở Zaporizhia, chịu những thảm kịch không thể tin được ở Donetsk, đặc biệt là ở Pokrovsk, Chasiv Yar và Bakhmut, và đối mặt với các cuộc phản công dữ dội của quân đội Ukraine ở Luhansk.

Nhiều cuộc không kích của quân đội Ukraine ở các khu định cư biên giới như Kursk, Belgorod và Bryansk đã thổi bùng các cuộc nổi dậy nội bộ ở Nga. Quá nhiều công dân Nga hiện cảm thấy rằng cuộc chiến đang làm tổn hại đất nước họ. Đồng thời, số lượng kỷ lục binh sĩ Nga tử chiến đã làm lung lay niềm tin của công dân Nga vào Kremlin. Tất cả những tiêu cực này thực sự đang kéo Nga tới một thời hạn quân sự, kinh tế và chính trị xã hội.

Tuy nhiên, Kremlin đã áp dụng một chính sách rất khắc nghiệt trong nước, áp đặt các hình phạt như 10 năm tù cho những người phản đối chiến tranh. Sự đàn áp này làm người dân Nga xa lánh cuộc chiến. Putin cố gắng áp dụng quyền lực cưỡng chế và chế độ quân sự, nhưng điều này lại như đổ dầu vào lửa với tâm lý vốn đã bất bình của công dân Nga.

Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, hơn một triệu công dân Nga đã rời khỏi đất nước vì sự đàn áp của Kremlin. Giờ đây, trong giai đoạn quan trọng khi chiến tranh vẫn đang diễn ra, số người rời khỏi Nga đang tăng lên, bởi nếu không rời đi, họ sẽ trở thành “thịt pháo” như các chuyên gia quân sự gọi. 590.000 binh sĩ Nga bị coi là “thịt pháo” đã bị giết bởi bom đạn, bị thương, chạy trốn khỏi tiền tuyến hoặc đầu hàng Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc chiến. Và sự gia tăng số người rời khỏi đất nước đang tiến triển tỷ lệ thuận.

Putin không nhận ra điều đó, nhưng tất cả những điều này đang gia tăng sự hỗn loạn nội bộ ở Nga, khiến sự bất bình của người dân tăng lên. Do sự bất ổn nội bộ, bộ chỉ huy quân sự của Nga và cấu trúc bên trong quân đội đang dần sụp đổ. Tham nhũng của binh sĩ Nga, sự đối xử khắc nghiệt của chỉ huy Nga với binh lính đã đẩy nhanh sự sụp đổ này. Những tình huống tai tiếng như binh sĩ Nga bán vũ khí của chính họ, tài nguyên dầu diesel và xăng thuộc về quân đội đã tiết lộ sự thoái hoá trong tinh thần và đạo đức binh lính trong quân đội Nga.

Các chỉ huy Nga sử dụng bạo lực đối với binh lính của họ, phá hủy tinh thần yêu nước trong quân đội. Kết quả là, công dân Nga ngày càng phản đối mạnh mẽ việc con trai và con gái họ phục vụ trong quân đội một cách vô nghĩa. Hàng trăm nghìn công dân Nga đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình chống lại kế hoạch động viên và sắc lệnh triển khai thêm quân của Putin. Số lượng các cuộc biểu tình chống Putin vẫn đang gia tăng trong nước.

Vậy chiến lược mà người Ukraine đã áp dụng trong giai đoạn quan trọng này là gì? Về mặt quân sự, Ukraine đã đưa ra một lựa chọn tuyệt vời cho công dân Nga vì quyết định phản đối chiến tranh của họ. Theo lựa chọn này, những người Nga muốn đầu hàng có thể chào đón một cuộc sống mới. Lựa chọn được hỗ trợ bởi dự án “Tôi muốn sống” đã tạo ra hy vọng mới cho công dân Nga.

Hàng ngàn người Nga mỗi ngày gọi cho các tổng đài viên Ukraine làm việc dưới dự án này, nói rằng họ muốn đầu hàng hoặc quyết tâm đầu hàng. Số công dân Nga đã đầu hàng lực lượng vũ trang Ukraine cho đến nay vẫn là một bí ẩn, nhưng ước tính trên 10.000 người. Bộ Quốc phòng Ukraine không muốn chia sẻ những con số này hoặc thông tin cụ thể về công dân Nga đã đầu hàng. Mục đích ở đây là không đặt những người Nga đã đầu hàng vào nguy hiểm tính mạng.

Khi người Nga đầu hàng, tinh thần chống chiến tranh của họ tăng lên khi họ có một cuộc sống nhân đạo theo Công ước Geneva. Theo thời gian, cảm giác này chuyển thành sự phản đối đối với chiến lược quân sự và chính trị của Nga. Được biết, có tới 3.000 cựu binh sĩ Nga và Belarus, những người đào ngũ tiền tuyến và công dân bình thường cảm thấy như vậy, đang là một phần của các nhóm “Quân đoàn Tự do” trong quân đội Ukraine. Những đơn vị đặc biệt này đã đóng vai trò quan trọng trong việc quân đội Ukraine hiện kiểm soát 1.300 km và hàng trăm ngôi làng ở vùng Kherson.

Sức mạnh quân sự của Ukraine đã phát triển đến mức chưa từng có và cũng nhận được rất nhiều hỗ trợ từ phương Tây. Gần đây nhất, Hoa Kỳ đã công bố gói viện trợ lớn trị giá 7,9 tỷ đô la và thêm 375 triệu đô la viện trợ quân sự. Ngoài Hoa Kỳ, các quốc gia như Đức, Pháp và Anh cũng cung cấp một khoản tài trợ lớn để duy trì sức mạnh quân sự và kinh tế của Ukraine.

Các biện pháp trừng phạt chống lại Nga cũng tăng lợi thế của Ukraine trong cuộc chiến. Các lệnh trừng phạt phương Tây được coi là một trong những bằng chứng quan trọng nhất cho thấy kinh tế Nga đang đối mặt với suy thoái sâu sắc do lạm phát. Ngân hàng Trung ương Nga đã tiếp tục tăng lãi suất trong ba năm liên tiếp: 2022, 2023 và 2024. Công dân Nga phải đối mặt với những con số gây sốc: lãi suất trong nước hiện ở mức 18%.

Lạm phát đang tăng do thiếu hụt lao động, đẩy lương lên cao. Điều này gây áp lực lớn lên phía cung, đẩy giá hàng hóa tăng. Vladimir Putin đang đổ thêm dầu vào lửa lạm phát bằng cách bơm thêm tiền vào nhà nước.

Nhà lãnh đạo Nga đã thông qua các quyết định tăng chi tiêu cho quân đội, cho rằng sự mở rộng kinh tế của đất nước. Nhưng sự mở rộng kinh tế của Nga được thúc đẩy bởi chi tiêu nhà nước, không phải bởi mở rộng sản xuất. Tất cả những hoàn cảnh bất lợi này đã khiến nhiều công dân Nga quay lưng lại với Putin. Giờ đây, có khả năng xảy ra một cuộc nội chiến gần như không thể đảo ngược ở Nga. Ngay cả khi chiến tranh kết thúc, tình hình nguy hiểm này trong nước không được dự kiến sẽ chấm dứt.

Đến giờ phút này, tôi tin chắc là Nga sẽ thất bại và cũng xin nói rằng việc ông Tô Lâm kí phản đối cuộc xâm lược của Nga là một bước đi sáng suốt tuy khá muộn.

[TheLang]

Harris tăng cường chỉ trích Trump bạo chúa bất ổn sau ý kiến “kẻ thù nội gián”
By Thanh Nguyen -
October 14, 20240809

(CaliToday) – Phó Tổng thống Kamala Harris và liên danh tranh cử Tim Walz vào thứ Hai tăng cường công kích Donald J. Trump, sử dụng chính phát ngôn của cựu Tổng thống để cáo buộc ông “vô cùng bất ổn và mất trí” và là một “kẻ phát xít.”
Bà Harris vào tối thứ Hai từ Erie, Pennsylvania, nhấn mạnh đến những những ý kiến được Trump đưa ra trên trên Fox News vào Chủ nhật, khi cựu Tổng thống cho biết, ông không lo lắng về hành động của những người ủng hộ, mà là những người đang dự tính tạo hỗn loạn vào ngày Bầu cử.

“Tôi nghĩ vấn đề lớn hơn là kẻ thù nội gián,” Trump nói. “Chúng ta có một số người rất xấu. Chúng ta có một số người bệnh hoạn. Những kẻ điên cuồng cực đoan cánh tả,” Trump nói với xướng ngôn viên Maria Bartiromo của Fox News. Trump đề nghị triển khai quân đội chống lại họ.

Trước đó, ttrong bài phát biểu tại Coachella ở California vào thứ Bảy, Trump gọi những người đối lập Dân chủ là “kẻ thù nội gián,” cho rằng họ gây ra mối đe dọa lớn hơn đối với quốc gia so với kẻ thù nước ngoài của Mỹ. Ông nhắm vào Adam Schiff – dân biểu Dân chủ đang tranh cử vào Thượng viện Hoa Kỳ.

Trong những giây phút gây ấn tượng, Harris nói với đám đông 6.000 người rằng họ không cần phải tin lời bà, và bà có một ví dụ về “thế giới quan và ý định” của ông Trump. “Sau ngần ấy năm, chúng ta biết Donald Trump là ai,” Harris nói. “Ông ấy là người sẽ không từ thủ đoạn nào để giành lấy quyền lực cho chính mình, vui lòng hãy bật các đoạn băng.”

“Quý vị nghe những lời của ông ta, từ chính ông ta. Ông ta đang nói về kẻ thù nội gián … ông ta đang nói về việc xem bất cứ ai không ủng hộ ông ta, hoặc không chịu khuất phục trước ý muốn của ông ta đều là kẻ thù của quốc gia,” Harris nói. “Ông ta nói sẽ sử dụng quân đội để truy đuổi họ … và chúng ta biết ông ta sẽ nhắm đến ai, vì ông ta đã từng tấn công họ trước đây: Các ký giả loan tin những câu chuyện ông ta không thích, các viên chức dân cử từ chối gian lận tìm thêm phiếu bầu cho ông ta, các thẩm phán tuân theo luật pháp thay vì khuất phục trước ý muốn của ông ta. Đây là một trong những lý do khiến tôi mạnh mẽ tin rằng, nhiệm kỳ thứ hai của Trump sẽ là một rủi ro lớn đối với nước Mỹ, và nguy hiểm,” Harris nói thêm.

Trong khi đó, Tim Walz từ Green Bay, Wisconsin, dành cho cựu Tổng thống những chỉ trích gay gắt nhất từ trước đến nay. “Chưa từng có ai nguy hiểm với đất nước này hơn Donald Trump, và ông ta là một kẻ phát xít tận xương tuỷ,” Thống đốc Minnesota nói. “Hãy suy nghĩ về điều đó, và đừng sợ nói ra, vì đó chính xác là con người ông ta.”

Phát biểu trước hàng trăm người ủng hộ tại một trung tâm hội nghị ở Green Bay, ông Walz cho hay, ý kiến của ứng cử viên Tổng thống Cộng hoà về việc sử dụng Vệ binh Quốc gia hoặc quân đội đáp trả phe đối lập chính trị “khiến tôi muốn ói.”

Chiến dịch của Harris cũng sẽ tung ra một quảng cáo mới mang tên “Kẻ thù nội gián,” trong đó Trump liên tục nhắc đến cụm từ “kẻ thù nội gián” trong suốt thời gian vận động tranh cử.
Chỉ còn hơn ba tuần nữa là đến Ngày bầu cử, cả hai ứng cử viên đều đang vận động tranh cử ở Pennsylvania, được xem là tiểu bang đóng vai trò trọng nhất trong cuộc đua năm nay.

Cựu Tổng thống vào thứ Hai vận động tranh cử ở Oaks, ngoại ô Philadelphia. Sau khi hai người tham dự bị xỉu, cần được chăm sóc y tế. Trump kết thúc cuộc đối thoại với cử tri, trả lời 5 câu hỏi và một vài cuộc trao đổi qua lại với Thống đốc Kristie Noem. Ứng cử viên Cộng hoà nhấn mạnh tầm quan trọng của Pennsylvania đối với triển vọng bầu cử của ông, và chỉ trích Harris, tuyên bố Dân chủ là mối đe dọa đối với nền dân chủ Mỹ.

Hương Giang

[nhuvan]

Trung Quốc gây hấn Biển Đông: Bóng ma quá khứ đang hiện hữu
Sonnie Tran
14 tháng 10, 2024


Tàu đánh cá Việt Nam ra khơi.

Mùa thu năm 2024, lịch sử như “cô đặc lại” thành nỗi uất hận bị kìm nén từ năm 2014 bỗng lại “bùng nổ” và tái diễn trên Biển Đông. Vụ việc tàu Trung Quốc tấn công dã man ngư dân Việt Nam ở vùng biển Hoàng Sa vào cuối Tháng Chín đã khơi dậy những ký ức đau buồn về những ngày Tháng Năm năm 2014, khi Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt giàn khoan 981 trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Căng thẳng leo thang, và bóng ma của quá khứ đang phủ bóng lên hiện tại, đặt ra câu hỏi: Liệu Biển Đông có đang bước vào một giai đoạn bất ổn mới?

Những năm gần đây, Trung Quốc liên tục gia tăng các hành động quyết liệt nhằm khẳng định yêu sách chủ quyền phi lý của mình trên Biển Đông. Bắc Kinh không chỉ đơn thuần tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông, mà còn tích cực triển khai các hoạt động nhằm hiện thực hóa tham vọng bá quyền này.

Lịch sử quay lại sau 10 năm


Từ ngày thay đổi lãnh đạo trên thượng tầng Ba Đình, người dân Việt Nam vốn ngại đụng chạm đến chính trị vì lo ngại đàn áp bỗng có đôi chút trông chờ một sự thay đổi từ chuyến đi Mỹ và các chuyến công du quốc tế của ông Tô Lâm.

Các cuộc gặp gỡ và phát biểu “thừa nhận sự giúp đỡ của Hoa Kỳ” của ông Tô Lâm, đặc biệt là những là cái bắt tay của ông với Tổng Thống Zelensky đánh dấu một dấu hiệu nhỏ nhoi về thay đổi lập trường trong cuộc xâm lược Ukraine của Nga, tạo ra một số kỳ vọng về lập trường cứng rắn hơn của Việt Nam trước các hành vi xâm phạm chủ quyền biển đảo của Trung Quốc.

Việc Thủ Tướng Trung Quốc Lý Cường tức tốc đến Hà Nội sau chuyến công du “gây xôn xao dư luận” của ông Tô Lâm, đã khiến người dân kỳ vọng vào việc chính quyền Việt Nam sẽ bày tỏ thái độ thẳng thắn và nghiêm khắc trước những vụ việc Trung Quốc đối xử tàn bạo với ngư dân Việt Nam trong những tháng gần đây.

Nhưng rồi mọi mong mỏi lại trở về với thất vọng khi phía Việt Nam hoàn toàn “lờ đi” cơ hội tiếp tục lên tiếng và gây sức ép với Trung Quốc và hành vi gây phẫn nộ cho nhân dân Việt Nam.

Nhớ 10 năm trước, ký ức về những ngày Tháng Năm năm 2014 vẫn còn in đậm trong tâm trí nhiều người Việt Nam, như một vết sẹo không thể nào phai mờ. Vụ việc giàn khoan Hải Dương 981, một minh chứng rõ ràng cho tham vọng bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông, khơi dậy trong lòng người dân Việt Nam một ngọn lửa yêu nước sục sôi, làn sóng biểu tình phản đối Trung Quốc lan rộng trên cả nước. Ngay tại Hà Nội những ngày Tháng Năm năm ấy cũng sục sôi không khí hừng hực khắp nơi. Từ sáng đến trưa, các đoàn biểu tình chia thành từng đợt, nối đuôi nhau diễu hành qua nhiều con phố lớn, từ Đại Sứ Quán Trung Quốc tại Vườn hoa Chí Linh lên tận Nhà Hát Lớn của Hà Nội.

Họ hô vang những khẩu hiệu “Đả đảo Trung Quốc xâm lược!,” “Trung Quốc cút khỏi Biển Đảo của Việt Nam!,” “Vì Biển Đông quên mình, vì Biển Đông hy sinh!,” tiếng hô vang vọng khắp không gian, hòa vào nhau tạo nên một bản hùng ca bất khuất.


Ở phương Nam, tại trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật TP.HCM, cuộc mít tinh khổng lồ với sự tham gia của đông đảo cán bộ, sinh viên đã khơi dậy và giáo dục cho thế hệ trẻ niềm tự hào dân tộc, tình yêu quê hương đất nước, trách nhiệm và bổn phận của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc; đồng thời thể hiện lòng quyết tâm bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ Quốc; phản đối Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép Hải Dương – 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

“Chia sẻ Tương lai” nào với Trung Quốc?

Bắc Kinh có những hành động ngang ngược, vi phạm luật pháp quốc tế trên ngư trường truyền thống của Việt Nam, dựa trên những tuyên bố chủ quyền phi lý và các hành vi áp đặt.

Trung Quốc đơn phương tuyên bố quyền thống trị trên thực tế đối với hầu hết diện tích Biển Đông, bao gồm cả vùng đặc quyền kinh tế rộng 370 km của bảy quốc gia ASEAN ven biển, trong đó có Việt Nam.

Theo tờ Asia Sentinel, việc Trung Quốc đầu tư nâng cấp căn cứ hải quân Ream ở Campuchia, biến nơi đây thành một căn cứ quân sự chiến lược, gây ra nhiều lo ngại về việc Trung Quốc có thể sử dụng căn cứ này để triển khai lực lượng quân sự, kiểm soát vùng biển chiến lược, đe dọa an ninh khu vực. Trung Quốc khiến các lực lượng Mỹ khó đi lại tự do hơn và thách thức cấu trúc an ninh hiện tại do Hoa Kỳ lãnh đạo ở khu vực Indo-Pacific.

Bất chấp luật pháp quốc tế và chủ quyền của các quốc gia ven biển, Trung Quốc ban hành luật tuần tra hàng hải mới vào năm 2021, cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc tự ý định ra luật lệ, quy tắc và quy định quản lý hành vi trong 3.5 triệu km vuông biển – nơi có lượng hàng hóa thương mại ước tính 3 – 5 nghìn tỷ đôla mỗi năm đi qua.

Luật tuần tra hàng hải của Trung Quốc cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển nước này có quyền bắt giữ tàu thuyền ngoại quốc và giam giữ các tàu và cá nhân này lên đến 60 ngày nếu nghi ngờ họ xâm nhập trái phép vào vùng biển mà Trung Quốc tự nhận là “lãnh thổ không thể tranh cãi” dựa trên đường chín đoạn phi pháp – yêu sách đã bị Tòa Trọng tài Quốc tế bác bỏ hoàn toàn vào năm 2016.

Vụ tấn công ngư dân Việt Nam gần đây là một minh chứng rõ ràng cho việc Trung Quốc sẵn sàng sử dụng vũ lực để thực thi những luật lệ ngang ngược này, coi thường luật pháp quốc tế và chủ quyền của các quốc gia ven Biển Đông.

Kể từ khi cưỡng chiếm Hoàng Sa bằng vũ lực vào năm 1974, Trung Quốc nhanh chóng triển khai chiến lược “tằm ăn dâu” trên quần đảo này, từng bước biến nó thành một căn cứ quân sự kiên cố, bất chấp luật pháp quốc tế và chủ quyền của Việt Nam.


Bắc Kinh thiết lập sự hiện diện thường trực trên Hoàng Sa, xây dựng các tiền đồn, cơ sở hạ tầng quân sự, hệ thống radar, đường băng, và các tổ hợp tên lửa, biến quần đảo này thành một “hàng không mẫu hạm” bất khả xâm phạm trên Biển Đông.

Không dừng lại ở đó, Trung Quốc còn ngang nhiên sáp nhập Hoàng Sa vào hệ thống hành chính của tỉnh Hải Nam và chính thức coi Hoàng Sa là một phần lãnh thổ của mình, đồng thời khai thác tài nguyên thiên nhiên tại vùng biển xung quanh, bao gồm ngư trường và các mỏ dầu khí.

Trung Quốc liên tục sử dụng các biện pháp ngoại giao và quân sự để khẳng định quyền kiểm soát Hoàng Sa, bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế năm 2016, phủ nhận các yêu sách biển của các nước láng giềng.

Trong bối cảnh đó, liệu Việt Nam có thể đặt niềm tin vào “Cộng đồng chia sẻ tương lai” với Trung Quốc?

Khái niệm này được Bắc Kinh đưa ra như một tầm nhìn về sự hợp tác và thịnh vượng chung cho khu vực, nhưng thực tế lại đang đối nghịch với những hành động gây hấn của Trung Quốc trên Biển Đông.

Trong khi Trung Quốc ra rả tuyên truyền về hợp tác và phát triển, thì họ lại liên tục có những hành động đơn phương, vi phạm luật pháp quốc tế, xâm phạm chủ quyền của các quốc gia láng giềng. Điều này khiến cho “Cộng đồng chia sẻ tương lai” trở thành một khẩu hiệu sáo rỗng, thiếu tính thuyết phục và không tạo được lòng tin từ các quốc gia trong khu vực.

Thời gian gần đây, các động thái gây sức ép của Trung Quốc đối với Việt Nam xem ra có vẻ thô bạo và “phản ngoại giao” hơn thời Tổng Trọng.

Trước chuyến công du New York của ông Tô Lâm, trang Facebook của Tổng Lãnh Sự quán Trung Quốc tại Đà Nẵng đăng lại video vu cáo đại học Fulbright Việt Nam, kèm theo thông điệp cảnh báo về “cách mạng màu.”


Sau đó, Trung Quốc lần đầu tiên cho một thiết bị bay không người lái UAV bay dọc theo lãnh hải Việt Nam mà không gặp bất kỳ sự phản đối nào từ phía Việt Nam. Hành động này được xem là một động thái mang nhiều hàm ý, vừa phô trương sức mạnh, vừa thể hiện rõ ý đồ răn đe của Bắc Kinh, muốn khẳng định Biển Đông vẫn nằm trong tầm kiểm soát của họ và Hà Nội vẫn nằm trong tầm ngắm của Bắc Kinh. Đồng thời cảnh báo liên minh Mỹ – Philippines – những quốc gia đang có xung đột mạnh mẽ với Trung Quốc trên Biển Đông – rằng Trung Quốc vẫn còn nhiều quân bài chiến lược khác.

Ngay sau sau cuộc gặp giữa ông Tô Lâm và Tổng Thống Joe Biden hồi Tháng Chín, Trung Quốc phóng tên lửa hạt nhân như là một lời cảnh cáo gửi đến cả Việt Nam và Mỹ, nhằm thể hiện sức mạnh quân sự và quyết tâm bảo vệ yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông.

Nhân dịp Bộ Trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên tham dự kỳ họp lần thứ 13 Ủy Ban Hợp Tác Kinh Tế Thương Mại Việt Nam – Trung Quốc ở Bắc Kinh, ngày 30 Tháng Chín, Bộ Trưởng Công Nghiệp và Công Nghệ Trung Quốc kêu gọi Việt Nam hợp tác với Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất và chế tạo máy bay.

Trước “mong muốn” này, Hà Nội sẽ phải đối mặt với áp lực không nhỏ từ các quốc gia phương Tây, đặc biệt là từ Hoa Kỳ. Bất kỳ sự hợp tác quá gần gũi nào với Bắc Kinh trong các lĩnh vực công nghệ cao, chẳng hạn như vũ trụ và hàng không, có thể gây ra những hệ quả đối với quan hệ Việt – Mỹ.

Trước những thách thức to lớn này, Việt Nam đang đối mặt với bài toán khó trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo và lợi ích quốc gia khi phải duy trì một chiến lược “ngoại giao cân bằng bền,” tiếp tục thu hút đầu tư và hỗ trợ từ phương Tây, đồng thời không để mối quan hệ với Trung Quốc trở nên căng thẳng quá mức.

Chính sách đối ngoại của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông được cho là chưa đủ hiệu quả để ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc. Việc duy trì quan hệ hữu nghị với Trung Quốc trong khi vẫn kiên quyết bảo vệ chủ quyền là một thách thức lớn. Việt Nam phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc về kinh tế và thương mại, khiến cho việc phản ứng mạnh mẽ trước các hành động của Trung Quốc trở nên khó khăn.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng chính sách đối ngoại của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông còn thiếu sự linh hoạt và chủ động. Việc quá tập trung vào việc duy trì quan hệ song phương với Trung Quốc, trong khi chưa khai thác hết tiềm năng hợp tác đa phương với các nước lớn khác như Mỹ, Philippines và các nước Đông Á có chung tranh chấp vùng biển với Trung Quốc…, đã vô hình trung tạo điều kiện cho Trung Quốc gia tăng sức ép lên Việt Nam.

Chính sách “bốn không” trong quốc phòng (không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế) được một số nhà phân tích cho là đang hạn chế khả năng của Việt Nam trong việc tranh thủ sự ủng hộ của các nước lớn, tạo ra thế cân bằng lực lượng trên Biển Đông.

Việc chưa tận dụng tối đa các diễn đàn quốc tế và khu vực để lên án hành vi sai trái của Trung Quốc, cũng được xem là một điểm yếu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Biển Đông đang trở thành điểm nóng địa chính trị, nơi các cường quốc cạnh tranh ảnh hưởng và lợi ích. Việt Nam cần phải có những điều chỉnh trong chính sách đối ngoại, tăng cường năng lực quốc phòng, và tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế để bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của mình.

Bóng ma của quá khứ đang hiện hữu trên Biển Đông, và tương lai của vùng biển này vẫn còn là một ẩn số.

[mexanh]

Việt Nam giữa lằn ranh lịch sử: Cải cách hay làm nô lệ cho Bắc Kinh?
Vũ Đức Khanh 24-10-2024

Phân tích chính trường Việt Nam từ Đại hội Đảng XIII đến nay

Từ đầu năm 2021, sau Đại hội Đảng XIII, chính trường Việt Nam đã trải qua nhiều biến động lớn, đặc biệt là sự thay đổi nhanh chóng ở các vị trí lãnh đạo cấp cao. Chỉ trong vòng chưa đầy bốn năm, đất nước đã có bốn Chủ tịch nước khác nhau, một điều chưa từng có trong lịch sử Việt Nam hiện đại.

Việc thay đổi liên tục ở vị trí Chủ tịch nước cho thấy sự xung đột mạnh mẽ giữa các phe phái trong Đảng Cộng sản Việt Nam. Đặc biệt, sự kiện gần đây nhất là việc ông Tô Lâm, người giữ chức vụ Chủ tịch nước từ ngày 22/05/2024, bị thay thế bởi ông Lương Cường vào ngày 21/10/2024 chỉ sau 4 tháng 29 ngày tại vị.

Quyền lực và những biến động nội bộ

Tại Đại hội Đảng XIII, quyền lực tiếp tục tập trung vào tay Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, người đã giữ chức vụ này từ năm 2011. Tuy nhiên, bên trong Đảng Cộng sản Việt Nam, sự giằng co quyền lực giữa các phe phái đã trở nên rõ ràng hơn. Một phe ủng hộ mô hình chính trị độc đảng bảo thủ, gần gũi với Trung Quốc, còn một phe khác ủng hộ cải cách và mở cửa với phương Tây, đặc biệt là Mỹ và các đồng minh châu Âu.

Ông Tô Lâm, một nhân vật mạnh mẽ (được cho là) với tầm nhìn cải cách, đã bước lên giữ vị trí Chủ tịch nước vào ngày 22/05/2024 và Tổng Bí thư Đảng từ ngày 03/08/2024, một dấu hiệu cho thấy xu hướng cải cách đang gia tăng. Với việc nắm giữ hai vị trí quyền lực cao nhất, ông Tô Lâm đã có ý định đẩy mạnh cải cách toàn diện, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà cả chính trị. Các chuyến công du đến New York và Paris vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10/2024 của ông Tô Lâm đã thể hiện rõ quan điểm ngoại giao mở cửa với phương Tây, tạo ra những cam kết mạnh mẽ đối với Mỹ và châu Âu.

Trung Quốc và sự giằng co ảnh hưởng

Sự xuất hiện của ông Tô Lâm trên trường quốc tế với tư cách là Chủ tịch nước kiêm Tổng Bí thư, một vị trí như một nguyên thủ quốc gia có tầm ảnh hưởng trong các diễn đàn đa phương, đã gây lo ngại cho Trung Quốc. Với việc công khai ủng hộ quan hệ sâu sắc hơn với phương Tây, ông Tô Lâm dường như đang đi ngược lại lợi ích chiến lược của Bắc Kinh. Trung Quốc luôn tìm cách giữ Việt Nam trong quỹ đạo ảnh hưởng của mình, tránh để Việt Nam rơi vào tay các liên minh quốc tế do Mỹ lãnh đạo.

Một giả thuyết hợp lý là Trung Quốc đã sử dụng ông Lương Cường, người được cho là thân cận với ông Nguyễn Phú Trọng và có mối quan hệ gần gũi với Bắc Kinh, để ngăn cản đà tiến của ông Tô Lâm. Ông Lương Cường, với vai trò là một nhân vật quân đội, đã được bầu làm Chủ tịch nước vào ngày 21/10/2024, thay thế ông Tô Lâm trong một quyết định không phải là hoàn toàn đột ngột nhưng cũng không phải là không có nghi vấn vì Đảng đã không đưa ra một lý do nào cụ thể. Việc thay thế này có thể là một động thái nhằm cô lập ông Tô Lâm khỏi các diễn đàn quốc tế, đồng thời giữ Việt Nam dưới tầm ảnh hưởng của Trung Quốc.

Các yếu tố quốc tế và kế hoạch cải cách của ông Tô Lâm

Ông Tô Lâm không chỉ giới hạn các mối quan hệ ngoại giao với Mỹ và châu Âu. Ông đã có kế hoạch công du tới Seoul và Pyongyang (theo một nguồn tin khả tin), một bước đi có thể thay đổi cục diện địa chính trị trong khu vực. Việt Nam, với vị thế trung lập, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hòa giải vấn đề Bán đảo Liên Triều, tạo ra cơ hội lớn cho Việt Nam trên trường quốc tế. Tuy nhiên, Bắc Kinh, với sức mạnh chi phối Bắc Hàn, rõ ràng không muốn điều này xảy ra, và việc ông Tô Lâm bị loại bỏ có thể liên quan trực tiếp đến nỗ lực của Trung Quốc nhằm kiểm soát những động thái ngoại giao của Việt Nam.

Việc ông Lương Cường lên thay Tô Lâm vào đúng thời điểm này có thể là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đã thành công trong việc cô lập “phe cải cách” ở Việt Nam. Trung Quốc không muốn Việt Nam tiến gần hơn với phương Tây và sẽ tìm mọi cách để duy trì ảnh hưởng của mình tại Hà Nội. Sự thay đổi nhanh chóng ở vị trí Chủ tịch nước, từ một nhân vật cải cách sang một người thân cận với quân đội và có mối liên hệ gần gũi với Trung Quốc, có thể là một phần trong chiến lược dài hơi của Bắc Kinh nhằm bảo vệ lợi ích của mình tại khu vực Đông Nam Á.

Cuộc chiến thầm lặng giữa Trung Quốc và Mỹ tại Việt Nam

Việt Nam đang trở thành một chiến trường thầm lặng giữa Trung Quốc và Mỹ. Trong khi Trung Quốc tìm cách duy trì ảnh hưởng của mình thông qua các mối quan hệ kinh tế và chính trị với các nhóm thân Bắc Kinh trong ĐCSVN, Mỹ và phương Tây lại muốn kéo Việt Nam vào liên minh nhằm đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc.

Ông Tô Lâm, với tầm nhìn “cải cách” (kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc?), đã bị ngăn cản không chỉ bởi các lực lượng bảo thủ trong ĐCSVN mà còn bởi áp lực từ Trung Quốc. Việc thay thế ông Tô Lâm bởi một nhân vật thân cận với Bắc Kinh cho thấy rằng Trung Quốc đang giành ưu thế trong cuộc đấu tranh giành ảnh hưởng tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc Việt Nam sẽ gặp khó khăn hơn trong việc duy trì sự độc lập và cân bằng giữa các thế lực lớn.

Con đường cho tương lai Việt Nam

Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ lịch sử quan trọng, và không thể phủ nhận rằng Trung Quốc là kẻ thù truyền kiếp và trực tiếp của dân tộc. Trung Quốc không chỉ muốn kiểm soát Việt Nam về kinh tế, mà còn muốn thao túng chính trị để giữ Hà Nội trong quỹ đạo của mình. Do đó, các lực lượng yêu nước cần tỉnh táo nhận diện rõ ai là bạn, ai là thù. Chúng ta không thể để Trung Quốc tiếp tục lợi dụng các nhóm thân Bắc Kinh trong ĐCSVN để tác động đến vận mệnh đất nước.

Cần phải xây dựng một lực lượng chính trị mạnh mẽ, quyết tâm cải cách chính trị toàn diện, nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Các nhà cải cách trong ĐCSVN, những người sẵn sàng trở về với nhân dân và bảo vệ chủ quyền quốc gia, cần nhận được sự ủng hộ từ các lực lượng dân chủ trong nước. Chỉ có cải cách, với dân tộc và chủ quyền làm trung tâm, mới có thể giúp Việt Nam giữ vững độc lập và phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc.

Nếu không hành động kịp thời, Việt Nam sẽ tiếp tục bị Trung Quốc thao túng, và các lực lượng dân chủ trong nước sẽ không có tiếng nói trong những quyết sách quan trọng của đất nước. Tương lai của Việt Nam phụ thuộc vào sự đoàn kết của các lực lượng yêu nước, trong đó dân chủ và chủ quyền phải là những giá trị cốt lõi dẫn dắt sự phát triển của đất nước.

Một Việt Nam tự do, dân chủ và thịnh vượng phải là mệnh lệnh của thời đại, kim chỉ nam hành động của tất cả các lực lượng yêu nước và dân chủ Việt Nam.

[nangchieu]

7 tháng 4 đời chủ tịch nước: Quan đấu, dân khổ
Trần Anh Quân
28 tháng 10, 2024



Thời hoàng kim, bốn ông chủ tịch nước có dịp ngồi cùng với nhau trong phiên họp Bộ Chính Trị Khoá 13, Tháng Hai, 2021. (Hình: Thông Tấn Xã Việt Nam) Chỉ trong vòng bảy tháng, tính từ 21 Tháng Ba tới 21 Tháng Mười, Việt Nam có bốn đời chủ tịch nước.

Đầu tiên là ông Võ Văn Thưởng, giữ chức chủ tịch được 1 năm 19 ngày thì bị Quốc Hội phế truất vào ngày 21 Tháng Ba để “chịu trách nhiệm người đứng đầu.” Sau đó bà Phó Chủ Tịch Nước Võ Thị Ánh Xuân được “trám” vào ghế “quyền chủ tịch nước” 62 ngày để các phe phái chọn ra chủ tịch nước mới.

Tới ngày 22 Tháng Năm, Trung Ương Đảng chỉ định cho quốc hội bầu ông Tô Lâm làm chủ tịch nước. Sau 150 ngày, ông Lâm nhường ghế lại cho Lương Cường vào ngày 21 Tháng Mười.


Nhìn rộng ra, từ năm 2018 tới nay, chỉ trong 6 năm, ghế chủ tịch nước Việt Nam đã có 9 lần đổi ngôi với 8 người thay nhau ngồi vào vị trí đứng đầu nhà nước CSVN. Trong đó bà Võ Thị Ánh Xuân có 2 lần nắm quyền chủ tịch nước.

Khai màu cho cuộc chín cuộc đổi ngôi này là vào Tháng Chín năm 2018, ông Trần Đại Quang qua đời sau 2 năm 172 ngày tại vị. Bà Đặng Thị Ngọc Thịnh được cho tạm đảm nhiệm quyền chủ tịch nước trong 32 ngày. Tiếp đó, Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng giành ngồi vào cái ghế chủ tịch nước được 2 năm 164 ngày.

Tới ngày 5 Tháng Tư 2021, ông Nguyễn Xuân Phúc được cho thay ông Trọng, ngồi vô ghế này được 1 năm 288 ngày thì ông này bị Quốc Hội phế bỏ. Bà Võ Thị Ánh Xuân tạm nắm “quyền chủ tịch nước” được 43 ngày trước khi giao lại cho ông Võ Văn Thưởng. Và tiếp theo thì như câu chuyện năm 2024 như ở trên đã phân tích.

Cùng với sự thay đổi ở vị trí đứng đầu nhà nước, các vị trí khác cũng bị xáo trộn theo hiệu ứng domino. Như ghế chủ tịch Quốc Hội, thường vụ Ban Bí Thư, trưởng ban Tổ Chức Trung Ương, trưởng Ban Nội Chính, trưởng Ban Kinh Tế, các bộ trưởng, chánh án, bí thư, chủ tịch các tỉnh thành… Chưa bao giờ hệ thống chính trị CSVN trải qua thời kỳ tranh chấp khốc liệt như những năm nay.

Trong lịch sử, vào những giai đoạn vua chúa bị phế truất, lật đổ liên tục; thì cũng chính là lúc triều đình rối ren, xã hội u tối, người dân khổ sở, đất nước đứng trước nguy cơ bị giặc ngoại xâm thôn tính. Như thời nhà Nguyễn, sau khi hoàng đế Tự Đức băng hà, thì từ ngày 19 Tháng Bảy tới 29 Tháng Mười Một 1883, Việt Nam có tới 3 lần đổi vua: Dục Đức, Hiệp Hoà, Kiến Phúc. Sử gọi là “tứ nguyệt tam vương,” tức bốn tháng có ba vua.


Nếu thời Nguyễn, vương triều bị thao túng bởi các quyền thần và thực dân Pháp, thì hoàn cảnh Việt Nam hiện tại cũng tương tự, bên trong thì các phe công an, quân đội, và sĩ phu Bắc Hà tranh đoạt quyền lợi lẫn nhau, bên ngoài họ đua nhau cầu viện vào những tác động từ phía Trung cộng.

Nếu vấn đề chỉ dừng lại ở sự chia rẽ trong nội bộ đảng cộng sản thì đó cũng là một tín hiệu tốt cho nền dân chủ Việt Nam. Vì ít nhất là khi họ yếu, người dân mới có cơ hội vùng lên. Thế nhưng CSVN càng suy yếu, càng tìm cách dựa dẫm vào “người bạn vàng cùng chung vận mệnh.” Như năm 1990, khi cộng sản Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, CSVN phải gấp rút sang Trung Quốc ký “mật ước Thành Đô” nhằm tìm kiếm sự hậu thuẫn cho chế độ; với tư tưởng thà mất nước còn hơn mất đảng.

Giờ đây, lịch sử lập lại. Khi các thế lực trong đảng CSVN đấu nhau thì cũng thường cậy nhờ Trung Quốc. Ví dụ trường hợp Vương Đình Huệ nửa năm trước. Ông Huệ được ông Trọng sắp xếp để chuẩn bị kế thừa ghế tổng bí thư đảng cộng sản. Đứng trước nguy cơ bị ông Lâm phế truất, thì ngày 8 Tháng Tư, ông Huệ mau chóng sang Trung Quốc cầu viện Tập Cận Bình để xin được chống lưng.

Lúc đó ông Huệ đại diện Quốc Hội Việt Nam ký kết hàng loạt thoả thuận bất lợi, nhượng bộ cho Trung cộng. Cuối cùng ông Huệ vẫn thua ông Lâm và người Việt vẫn phải chấp nhận các điều khoản mà chủ tịch Quốc Hội cam kết với Tập Cận Bình.

Quay lại 9 lần đổi ngôi chủ tịch nước trong 6 năm qua. Không một ông chủ tịch nào ngồi quá nửa nhiệm kỳ. Và nay ông Lương Cường cũng sẽ như vậy. Vì đầu năm 2026 CSVN sẽ tiến hành bầu bán xếp ghế cho nhiệm kỳ mới. Tức là Lương Cường sẽ làm chủ tịch nước Việt Nam trong khoảng một năm rưỡi rồi lại nhường ghế cho người khác.

Bây giờ nhận chức chủ tịch nước, chắc chắn ông Lương Cường sẽ sang Trung Quốc “yết kiến thiên triều” như các đời chủ tịch trước đây. Người dân cũng sẽ chẳng biết ông Cường ký cái gì với Trung cộng, nhưng bảo đảm rằng sẽ là những bất lợi cho phía Việt Nam.

Thậm chí, câu hỏi đặt ra là nếu tới khi hết nhiệm kỳ, muốn ngồi lại ghế này, ông Cường có sang Trung Quốc cầu viện theo cái cách của ông Huệ hay không? Hoặc các thế lực sau này muốn lên thay thế lực hiện tại thì sẽ phải sang Trung Quốc thoả hiệp những gì? Dân không biết những thông tin đó, nhưng chắc chắn dân chịu hậu quả; còn các quan cứ hết nhiệm kỳ là lại hạ cánh an toàn, cao lắm xin lỗi rồi từ chức để chịu trách nhiệm người đứng đầu, rồi thôi…

[hoangphong]

Trump và thách thức cho nền dân chủ
Hiếu Chân
–10 tháng 11, 2024


(Hình: donaldjtrump.com)

Cuộc tổng tuyển cử vô tiền khoáng hậu của Mỹ đã kết thúc: Ông Donald Trump trở lại Tòa Bạch Ốc một cách ngoạn mục, đảng Cộng Hòa chiếm đa số ở Thượng Viện và trên đà tiến tới làm chủ Hạ Viện. Cùng với một Tối Cao Pháp Viện do các thẩm phán bảo thủ chiếm đa số tuyệt đối, quyền lực được thu về một mối nằm trong tay ông Donald Trump. Đó là điềm lành hay thách thức mới cho thể chế dân chủ tự do của nước Mỹ?

Cho đến nay, sau 250 năm từ ngày lập quốc, nước Mỹ vẫn là kiểu mẫu cho thế giới về thể chế dân chủ: đa đảng, tam quyền phân lập, truyền thông tự do và độc lập; tạo nên cái gọi là cơ chế kiểm tra và cân bằng. Nước Mỹ có nhiều đảng chính trị, kể cả đảng cộng sản, nhưng hai đảng lớn nhất, đảng Cộng Hòa và đảng Dân Chủ, thay nhau điều hành đất nước; hễ đảng này cầm quyền thì đảng kia đối lập, đảng này nắm hành pháp (tổng thống) thì đảng kia nắm lập pháp (quốc hội) và ngược lại…

Cách tổ chức nhà nước như vậy không phải để gây chia rẽ mà nhằm kiểm soát quyền lực, không cho phép một cá nhân, một đảng phái thâu tóm toàn bộ quyền lực để trở thành độc tài chuyên chế. Cũng giống như chiếc xe hơi có động cơ đẩy xe chạy tới đồng thời cần có phanh (thắng) để xe dừng lại đúng lúc đúng chỗ, không chạy quá tốc độ; không có động cơ xe không tiến lên được nhưng nếu không có phanh xe dễ rơi xuống vực.


Trong thể chế tam quyền phân lập, khi tổng thống đối mặt với một Hạ Viện hoặc Thượng Viện do đảng đối lập kiểm soát thì các đạo luật mà ông/bà ấy muốn ban hành có nhiều rủi ro bị ngăn cản, buộc tổng thống phải tìm cách thoả hiệp hoặc ban hành các “sắc lệnh hành pháp” – một thứ quy định dễ dàng bị người kế nhiệm hủy bỏ. Ngược lại, tập trung quyền lực tạo điều kiện thuận lợi cho nhà lãnh đạo và đảng cầm quyền thông qua các đạo luật mà không cần sự chấp nhận của đảng đối lập, tránh được những vụ tranh cãi gay gắt, dai dẳng và nhiều khi thất bại.

Quyền lực tập trung vào một mối cũng có cái hay, các quyết định sẽ được đưa ra nhanh chóng hơn theo ý chí của người lãnh đạo mà không cần trải qua tiến trình bàn luận dân chủ, công việc sẽ được thực hiện nhanh hơn.

Nhưng lợi bất cập hại. Khi không có đối lập, không ai dám có ý kiến khác thì nhà lãnh đạo trở nên chuyên quyền, độc đoán và đưa đất nước tới thảm họa. Quyền lực không kiểm soát sinh ra tha hóa và tham nhũng. Các “thiên tử” trong chế độ quân chủ ở phương Đông xưa kia, các lãnh tụ độc tài trong chế độ cộng sản ngày nay là những ví dụ tiêu biểu cho việc tập trung quyền lực vào tay một cá nhân hoặc một đảng chính trị.

***

Ông Donald Trump sẽ đăng quang nhiệm kỳ tổng thống thứ hai vào ngày 20 Tháng Giêng, 2025, và từ ngày đó quyền lãnh đạo nước Mỹ sẽ hoàn toàn nằm trong tay ông. Quốc Hội do đảng Cộng Hòa kiểm soát sẽ làm ra luật, bộ máy hành pháp dưới quyền ông Trump sẽ thi hành luật. Những người quan sát chính trị lâu năm nhận xét ông Trump đã hoàn toàn kiểm soát đảng Cộng Hòa, kể cả khi ông chưa tái đắc cử mà chỉ là một công dân bình thường ở Florida. Nhiều người than thở đảng Cộng Hòa đã trở thành “đảng Trump,” trong đó ông Trump, con cái ông, tay chân thân tín của ông nắm toàn quyền chi phối. Một đảng như vậy không có năng lực “can gián” hoặc cản trở những ý tưởng nhiều lúc điên rồ và phi lý của ông Trump.

Còn nhánh tư pháp – đóng vai kiểm soát hành pháp và lập pháp – cũng sẽ đồng thuận với hành động của ông Trump sau khi ông đã bổ nhiệm ba trong chín thẩm phán Tối Cao Pháp Viện, đưa số thẩm phán bảo thủ lên gấp đôi số thẩm phán cấp tiến (6/3), và bổ nhiệm hơn 230 thẩm phán vào các tòa án liên bang và khu vực. Gần đây Tối Cao Pháp Viện đã đưa ra phán quyết gây tranh cãi, ban cho tổng thống quyền lực gần như tuyệt đối để giúp ông Trump vượt qua các vụ kiện về xúi giục bạo loạn ngày 6 Tháng Giêng, 2021, có người ví phán quyết đó như tấm séc trắng (blank check) để tổng thống muốn làm gì tùy ý…


Đảng Dân Chủ sau thất bại cay đắng của cuộc bầu cử ngày 5 Tháng Mười Một chẳng những đã mất quyền mà vai trò đối lập của họ cũng suy yếu thảm hại. Không có đa số ở Quốc hội họ không thể dùng lá phiếu để cản trở những dự luật mà đảng Cộng Hòa đưa ra, thậm chí không khởi xướng được những cuộc tranh luận thực chất về những vấn đề được cử tri quan tâm. Mất quyền kiểm soát Thượng và Hạ Viện, đảng Dân Chủ cũng không thể triệu tập các giới chức chính phủ ra điều trần, thực hiện trách nhiệm giải trình của công chức trước đại diện người đóng thuế. Khi được hỏi về vai trò tương lai của đảng Dân Chủ khi ông Trump lên cầm quyền, một lãnh đạo của đảng này thú nhận: “Chỉ còn có thể tổ chức họp báo!”

***

Có thể nói, khi phần lớn quyền lực điều hành đất nước tập trung vào tay một người như vậy thì cơ chế kiểm tra và cân bằng của nền dân chủ Mỹ đã suy yếu trầm trọng. Ông Donald Trump không giấu giếm mong muốn làm một nhà độc tài. Ông không chấp nhận sự khác biệt, ông mắng chửi bất kỳ ai dám trái ý ông dù đó là những nhân vật lãnh đạo đảng Cộng Hòa, ông đòi bắn bỏ những người chống đối như Đại Tướng Mark Milley, cựu chủ tịch Hội Đồng Tổng Tham Mưu Trưởng Liên Quân, hay bà Liz Cheney, cựu dân biểu liên bang. Ông muốn có những tướng lãnh quân đội luôn chấp hành mệnh lệnh như các tướng của Hitler. Ông ca tụng các nhà độc tài đương thời, từ Vladimir Putin của Nga, Tập Cận Bình của Trung Quốc cho đến Kim Jong Un của Bắc Hàn. Và ông tuyên bố sẽ là nhà độc tài, chỉ trong ngày thứ nhất cầm quyền…

Nhiều người vẫn hy vọng, ông Trump “nổ” thế thôi chứ các định chế dân chủ lâu đời của Mỹ như truyền thông độc lập và xã hội dân sự sẽ kiềm chế bản năng độc tài của nhà lãnh đạo. Báo chí có thể hoạt động như người giám sát chính quyền và làm một cái phanh để ngăn chính quyền lạm dụng quyền lực. Nhưng niềm tin của công chúng vào báo chí truyền thông đã giảm xuống mức báo động, một phần do sự phát triển ồ ạt của mạng xã hội, một phần do những phát ngôn của ông Trump về “fake news,” về báo chí “kẻ thù của nhân dân.” Hiện người Mỹ, cũng như nhiều nước khác, tiếp nhận tin tức từ các mạng xã hội nhiều hơn là từ truyền hình, báo chí dòng chính mà trên các mạng xã hội tin tức thường không được kiểm chứng cẩn thận như trên báo chí, tràn ngập tin giả, tin xuyên tạc và những thuyết âm mưu vô căn cứ.

Báo chí Mỹ từng có thời huy hoàng khi vạch trần những tệ nạn của nhà cầm quyền, nói tiếng nói của những người thấp cổ bé miệng và thực hiện quyền của những người không có quyền lực. Nhưng thời đó đã xa. Báo chí hiện nằm trong tay các triệu phú, tỷ phú, các tập đoàn công nghệ và thương mại luôn muốn quan hệ tốt với nhà cầm quyền để hưởng lợi từ những hợp đồng béo bở. Hậu quả là hiện chỉ có 31% số người Mỹ trưởng thành nói rằng họ tin rằng báo chí đưa tin “đầy đủ, chính xác và công bằng” trong khi có 36% không có chút lòng tin nào vào báo chí, theo khảo sát của Viện Gallup hồi Tháng Chín năm nay.

Trong khi đó mạng xã hội Truth Social do ông Trump làm chủ, cùng với mạng X (tên cũ là Twitter) của tỷ phú Elon Musk – một Lã Bất Vi thời hiện đại – và hệ thống truyền hình Fox News của gia đình tỷ phú Rupert Murdoch – cũng là người thân cận của ông Trump – đang nỗ lực thao túng không gian truyền thông Mỹ, quảng bá quan điểm của ông Trump đến công chúng và phản bác những ý kiến, tin tức không có lợi cho ông kể cả bằng những cách thức không sạch sẽ như loan truyền tin giả và thuyết âm mưu.

Tất cả những yếu tố kể trên, từ tam quyền phân lập suy yếu đến báo chí bị xã hội quay lưng là môi trường chính trị thuận lợi làm cho cái bản năng độc tài của nhà lãnh đạo được thể hiện. Không phải chuyện thuế khoá, không phải chuyện di dân mà đây mới là nỗi băn khoăn trong xương tủy của người dân Mỹ.

***

Tin tốt là không phải đến bây giờ nước Mỹ mới chứng kiến một tổng thống kiểm soát cả hành pháp và lập pháp. Khi một tổng thống đắc cử không thuộc đảng cầm quyền thì đảng đối lập thường chiếm đa số Quốc Hội. Từ năm 1901 đến nay đã có 16 trong 21 vị tổng thống Mỹ nhậm chức trong điều kiện giống ông Trump hiện nay, tức là tập trung quyền lực, nắm cả hành pháp và lập pháp. Nhưng nước Mỹ chưa bao giờ biến thành một đất nước chuyên chế độc tài.

Tổng Thống Franklin Delano Roosevelt (FDR) của đảng Dân Chủ là người tập trung quyền lực lâu dài nhất; ông nắm hành pháp và lập pháp suốt 14 năm, từ 1932 đến 1945. Nhờ vậy ông có đủ quyền để ban hành và thực hiện chương trình New Deal, thành lập sở an sinh xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và rất nhiều đại dự án công trình công cộng, biến nước Mỹ thành “kho vũ khí của chế độ dân chủ” như nhận định của sử gia Yuval Harari. Nắm toàn quyền nhưng Tổng Thống Roosevelt đã không đưa nước Mỹ tới chế độ độc tài cộng sản kiểu Stalin (cực tả) mà cũng không đi theo chủ nghĩa phát xít kiểu Mussolini, Hitler (cực hữu), thay vào đó ông đưa nước Mỹ ra khỏi cuộc Đại Suy Thoái 1930-1932, đánh bại phát xít Đức, quân phiệt Nhật trong Đệ Nhị Thế Chiến.

Những tổng thống Mỹ gần đây đều có thời gian nắm cả hành pháp và lập pháp như Bill Clinton năm 1993, Barack Obama năm 2009, Donald Trump năm 2017 và Joe Biden năm 2021, nhưng không kéo dài mà mất đi sau chỉ hai năm đầu tiên. Ông Biden chẳng hạn, nhậm chức năm 2021 khi đảng Dân Chủ chiếm đa số cả hai viện Quốc Hội, nhưng vào năm sau đó đảng Cộng Hòa giành lại Hạ Viện và nhiều chương trình nghị sự của ông Biden bị ngăn cản. Lý do được cho là với quyền hành đầy đủ các tổng thống này vẫn không làm tròn những cam kết họ đã hứa và cử tri muốn có sự thay đổi.

Một lần nữa, cờ lại đến tay ông Donald Trump. Ông sẽ phất như thế nào, quyền lực tối thượng có thể giúp ông Trump thực hiện những điều tốt đẹp cho đất nước như cố tổng thống FDR và đi vào lịch sử với tư cách người “Make America Great Again” hay trở thành nhà độc tài hủy hoại nền dân chủ lâu đời của nước Mỹ. Không ai biết trước được. Vẫn còn cơ may là hai năm nữa cử tri Mỹ lại đi bỏ phiếu bầu Quốc Hội giữa kỳ và bốn năm nữa có cuộc tổng tuyển cử năm 2028. Cơ hội để sửa chữa sai lầm, nếu có, vẫn còn ở phía trước.

[MatVit]

Gam màu tối khi Trump bước vào Tòa Bạch Ốc là gì?
Như Hồ
16 tháng 11, 2024


(Reddit) Nhiều bình luận xuất hiện, nói rằng đối với những cử tri không chọn Trump trong cuộc bầu cử vừa rồi, không chỉ buồn bã, mà thậm chí có những dự báo rằng họ sẽ có 4 năm đen tối sắp tới.

Hàng triệu người Mỹ đã chứng kiến ​​một đất nước thay đổi và một thế giới hỗn loạn sau khi nhận ra sự trở lại nắm quyền đầy bất ngờ của Donald Trump .

Bên cạnh những tiếng hò reo của phía thắng cử, thì ở phía bên kia cảm giác về sự chia rẽ đảng phái ngày càng sâu sắc tại Hoa Kỳ, sự hỗn loạn, lo sợ và sự im lặng bắt đầu ngự trị trong một số nhóm người nổi tiếng. Bài viết dưới đây tổng hợp các nhận định từ nhiều nguồn khác nhau về đề tài này.


Đối thủ bị đánh bại của Trump, Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu nhượng bộ đầy nhiệt huyết vào chiều thứ Tư tại Washington, trong đó bà nói với những người Mỹ trẻ tuổi “đừng tuyệt vọng” mà hãy tiếp tục đấu tranh “vì nền dân chủ, vì pháp quyền, vì công lý bình đẳng và vì ý tưởng thiêng liêng rằng mỗi người chúng ta đều có những quyền cơ bản và tự do nhất định phải được tôn trọng”.

Người Mỹ theo chủ nghĩa dân chủ và tiến bộ, và đã có ít nhất 67 triệu người đã bỏ phiếu cho Harris, đã phải vật lộn để chấp nhận thực tế chỉ sau một đêm. Họ phải đối mặt với thực tế là những lời tuyên bố của Trump với người dân Mỹ, hứa hẹn xây dựng lại, thoát khỏi viễn cảnh đen tối và kiểu nói dối quen thuộc của ông về một nước Mỹ đang suy tàn, “chìm ngập” bởi những vụ giết người “người nhập cư bất hợp pháp” và sắp bị cộng sản tiếp quản. Dựa vào đó, Donald Trump đã thắng thế.

Trump làm tăng nỗi sợ hãi của những người không bỏ phiếu cho ông, khi có bài phát biểu chiến thắng tại West Palm Beach, Florida lúc 2:30 sáng – ba giờ trước khi Associated Press chính thức công bố kết quả. Ông nói về việc tạo ra một “nước Mỹ mạnh mẽ, an toàn và thịnh vượng”, nhưng cũng nói rằng ông sẽ “đóng chặt biên giới”, và gọi phương tiện truyền thông khác quan điểm với ông là “phe địch”.

Harris đã có bài phát biểu nhượng bộ trước đám đông người ủng hộ buồn bã tụ tập tại trường cũ của bà, Đại học Howard. Harris thừa nhận rằng kết quả của cuộc bầu cử “không phải là những gì chúng ta mong muốn, không phải là những gì chúng ta đã đấu tranh, không phải là những gì chúng ta đã bỏ phiếu”. Nhưng bà tiếp tục: “Hãy nghe tôi nói rằng ánh sáng của lời hứa của nước Mỹ sẽ luôn cháy sáng, miễn là chúng ta không bao giờ bỏ cuộc và miễn là chúng ta tiếp tục chiến đấu”.

Vài giờ trước bài phát biểu của mình, Harris đã có cuộc trò chuyện qua điện thoại với Trump , trong đó bà chúc mừng ông và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình. Nhận xét này chắc chắn là chân thành, nhưng đầy sức nặng so với những nỗ lực của Trump nhằm lật đổ thất bại năm 2020 của mình, lên đến đỉnh điểm là cuộc nổi loạn ở Điện Capitol vào ngày 6 Tháng Một năm 2021.


“Một nguyên tắc cơ bản của nền dân chủ là chúng ta phải chấp nhận kết quả”, bà nói một cách rõ ràng trong bài phát biểu nhượng bộ của mình. “Chúng ta nợ lòng trung thành với hiến pháp Hoa Kỳ, với lương tâm của chúng ta và với Chúa của chúng ta”.

Bữa tiệc dự trù cho chiến thắng của Harris bị hủy bỏ, gợi nhớ đến trải nghiệm đau thương của Hillary Clinton năm 2016. Lần thứ hai trong tám năm, một người phụ nữ đã không thể vượt qua “rào cản kính cao nhất, kiên cố nhất” để trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ – họ bị cản trở bởi một người đàn ông đã vận động chống lại họ bằng những lời lẽ khinh miệt nhất.

Nước Mỹ hân hoan và bàng hoàng
Nước Mỹ vừa hân hoan vừa bàng hoàng, tâm trạng này lan tỏa khắp nước Mỹ, và cũng đã lan ra toàn thế giới. Các nhà lãnh đạo theo hình ảnh “người đàn ông mạnh mẽ” của Trump đã chạy đến chúc mừng chiến thắng của ông, dẫn đầu là Viktor Orbán, thủ tướng Hungary, người đã gắn bó chặt chẽ với ông trong nhiều năm. “Sự trở lại lớn nhất trong lịch sử chính trị Hoa Kỳ!” Orbán thốt lên đầy phấn khích.

Thủ tướng Anh, Keir Starmer, đã nói chuyện với Trump qua điện thoại để chúc mừng ông và tái khẳng định mối quan hệ “vô cùng bền chặt” giữa Hoa Kỳ và Vương quốc Anh, Phố Downing cho biết. Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu , cũng đã báo trước điều mà ông gọi là “một khởi đầu mới cho nước Mỹ và một cam kết mạnh mẽ đối với liên minh vĩ đại giữa Israel và Hoa Kỳ”.

Volodymyr Zelenskyy, tổng thống Ukraine, đã thể hiện một bộ mặt dũng cảm, khi khen ngợi cách tiếp cận của Trump đối với “hòa bình thông qua sức mạnh”. Nhưng đến vào thời điểm Nga đang tiến quân trên chiến trường, kết quả bầu cử Hoa Kỳ báo hiệu một thảm họa có thể xảy ra đối với Ukraine, với lời đe dọa cắt giảm tài trợ quân sự của Trump.

Chiến thắng của Trump cũng diễn ra năm ngày trước khi các nhà lãnh đạo thế giới tụ họp tại Baku, Azerbaijan, cho hội nghị thượng đỉnh về khí hậu Cop29, nơi họ sẽ cố gắng tạo ra một thỏa thuận trong đó các quốc gia giàu có giúp thế giới đang phát triển tránh tăng trưởng dựa vào nhiên liệu hóa thạch. Câu thần chú “chưa, không đâu” của Trump và lời cảnh báo rằng ông sẽ rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận Paris lần thứ hai, hiện đang treo lơ lửng một cách đáng ngại các thoả thuận này.

Chỉ hơn hai tháng nữa là đến ngày Trump nhậm chức, người Mỹ hiện đang phải đối mặt với thách thức là chấp nhận một sự thay đổi lớn. Trump sẽ là tội phạm bị kết án đầu tiên nắm giữ chức tổng thống – một sự khác biệt trở nên không đáng kể so với bản chất chưa từng có của những lời hứa mà ông đưa ra khi tranh cử.

Nỗi lo về một nước Mỹ khác

Ông Trump đã cam kết đập tan chính phủ Hoa Kỳ truyền thống như đã có, sa thải hàng trăm nghìn công chức và thay thế họ bằng những người thuận ý. Ông đã đe dọa sẽ thực hiện cuộc trục xuất hàng loạt lớn nhất đối với những người nhập cư không có giấy tờ trong lịch sử Hoa Kỳ – lên tới hàng triệu người. Ông đã tuyên thệ sẽ chấm dứt sự độc lập của bộ tư pháp Hoa Kỳ và theo đuổi việc truy tố những kẻ thù chính trị của mình trong khi xóa bỏ các vụ án liên bang chống lại chính mình.

Và ông đã nói rằng ông khao khát trở thành một “nhà độc tài” , mặc dù chỉ là vào ngày đầu tiên.

Các đường đứt gãy cấu trúc về tâm lý dân Mỹ khác đã mở ra trong cuộc bầu cử mà theo thời gian, các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ về sau này sẽ phải vật lộn mệt mỏi. Trump đã xâm nhập vào các cử tri nam gốc La-tinh và da đen, bao gồm cả ở các tiểu bang không rõ ràng đỏ-xanh, các cuộc thăm dò ý kiến ​​cử tri sau khi bỏ phiếu cho thấy.

Trên MSNBC, bình luận viên Joy Reid bày tỏ sự thất vọng với những phụ nữ da trắng ở Bắc Carolina vì không đi bỏ phiếu cho Harris và góp phần vào thất bại của đảng Dân chủ tại tiểu bang dao động này.

“Cuối cùng, họ đã không đạt được con số của mình, chúng ta phải thẳng thắn về lý do tại sao,” Reid nói. “Những cử tri da đen đã bỏ phiếu cho Harris, còn những cử tri nữ da trắng thì không.”

[TheLang]

Tương lai nào cho Ukraine?
Hiếu Chân
27 tháng 12, 2024


(Hình minh họa: Edoardo Ceriani/Unsplash)

Tổng Thống Đắc Cử Donald Trump nhiều lần cam kết sẽ chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine. Hồi Tháng Bảy ông tuyên bố sẽ giải quyết cuộc chiến chỉ trong một ngày, ngay cả trước khi ông nhậm chức vào ngày 20 Tháng Giêng, 2025.

Hiện các cố vấn an ninh quốc phòng trong nhóm tiếp quản quyền lực của ông Trump đang phối hợp với chính quyền của ông Joe Biden, tổng thống mãn nhiệm, để cân nhắc nhiều đề nghị về việc đưa hai bên vào một cuộc đàm phán hòa bình. Tương lai Ukraine sẽ ra sao, theo những đề nghị này?

Kế hoạch hòa bình của Đặc Phái Viên Keith Kellogg


Với quyết tâm chấm dứt chiến tranh càng sớm càng tốt, Tổng Thống Đắc Cử Donald Trump vừa bổ nhiệm tướng hồi hưu Keith Kellogg làm đặc phái viên tại Nga và Ukraine, một động tác được cho là sẽ đem lại giải pháp mới cho vấn đề Ukraine.

Tướng Keith Kellogg, 80 tuổi, là cựu chiến binh Sư Đoàn Nhảy Dù 101st Screaming Eagles trong chiến tranh Việt Nam, cựu chỉ huy các chiến dịch đặc biệt thuộc Bộ Tư Lệnh Âu Châu (SOCEUR) trong chiến tranh Iraq lần thứ nhất. Ông về hưu năm 2003 với quân hàm trung tướng. Gần đây, ông làm cố vấn an ninh quốc gia cho Phó Tổng Thống Mike Pence, rồi làm chánh văn phòng Hội Đồng An Ninh Quốc Gia, quyền cố vấn an ninh quốc gia cho Tổng Thống Trump trong nhiệm kỳ đầu của ông từ 2017 đến 2021 thay cho Tướng Michael Flynn.

“Tôi rất vui mừng bổ nhiệm Tướng Keith Kellogg làm Phụ Tá Tổng Thống và Đặc Phái Viên về Ukraine và Nga… Cùng nhau, chúng tôi sẽ bảo đảm HÒA BÌNH QUA SỨC MẠNH, và làm cho nước Mỹ, và Thế giới, AN TOÀN TRỞ LẠI,” ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm Thứ Tư, 27 Tháng Mười Một.

Hồi Tháng Tư, ông Kellogg đã trình cho ông Trump, lúc đó là ứng cử viên có triển vọng đại diện đảng Cộng Hòa, một kế hoạch chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine do Kellogg soạn thảo cùng với ông Fred Fleitz, cựu chuyên gia phân tích của CIA và cũng là cố vấn của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu. Nội dung chính của kế hoạch là sử dụng vũ khí Mỹ làm đòn bẩy thương lượng: ngừng cung cấp vũ khí cho Kiev nếu Ukraine từ chối đàm phán, ngược lại sẽ gia tăng viện trợ vũ khí cho Ukraine nếu Nga từ chối.

“Chúng tôi sẽ bảo Ukraine, ‘Các bạn phải ngồi vào bàn, nếu các bạn không ngồi vào bàn, viện trợ của Mỹ sẽ chấm dứt.’ Và chúng tôi cũng bảo Putin, ‘Ông phải ngồi vào bàn, nếu ông không ngồi vào bàn chúng tôi sẽ cho Ukraine mọi thứ họ cần để tiêu diệt ông trên mặt trận,’” Tướng Kellogg từng nói như vậy với hãng tin Reuters vào Tháng Sáu.

Một nội dung quan trọng của kế hoạch Kellogg-Fleitz là phê phán chính sách của chính quyền Biden “thù địch” với Nga, “biến Nga thành một kẻ thù của Mỹ và đẩy Nga vào vòng tay của Trung Quốc, dẫn tới sự phát triển của một trục quân sự Nga-Trung Quốc-Iran-Bắc Hàn.” Và cũng như ông JD Vance, phó tổng thống đắc cử, ông Kellogg cho rằng viện trợ cho Ukraine đang làm cạn kiệt nguồn lực mà Washington cần để đối phó với mối đe dọa an ninh từ Trung Quốc. Dù vậy, Tướng Kellogg không tán thành quan điểm của ông Vance, coi việc chấm dứt viện trợ quân sự cho Ukraine là điều kiện tiên quyết để chấm dứt cuộc chiến.


Hiện chưa có chi tiết về kế hoạch mới của ông Kellogg nhằm chấm dứt chiến tranh mà Dân Biểu Mike Waltz (Cộng Hòa-Florida), cố vấn an ninh quốc gia của Trump, đang xem xét nhưng nhiều nguồn tin am hiểu cho biết ông Trump sẽ thúc đẩy một cuộc ngừng bắn sớm, đóng băng cuộc chiến trong tình thế hiện nay, trong lúc hai bên thương lượng. Washington cũng có thể thúc đẩy các đồng minh Âu Châu trong NATO gia tăng chia sẻ gánh nặng hỗ trợ Ukraine.

Ukraine nói gì?

Về phía Ukraine, ông Volodymyr Zelensky, tổng thống, nói ông sẽ làm mọi chuyện để kết thúc chiến tranh vào năm tới thông qua con đường ngoại giao, kể cả đàm phán với Nga. Nhưng ông Zelensky không chấp nhận ngừng bắn nếu không được bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Sau khi điện đàm với ông Trump sau cuộc bầu cử, ông Zelensky nói với báo chí tại Budapest: “Ông ấy [Trump] muốn chiến tranh phải kết thúc. Tất cả chúng ta đều muốn chấm dứt cuộc chiến này, nhưng phải là một kết thúc công bằng… Nếu kết thúc nhanh quá, đó sẽ là một tổn thất cho Ukraine.”

Cho đến nay, Ukraine vẫn kiên trì với lập trường chỉ chấp nhận ngừng bắn nếu toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine được tôn trọng (nghĩa là Nga phải hoàn trả những vùng lãnh thổ đã chiếm được) và an ninh của Ukraine trong tương lai được bảo đảm (nghĩa là Ukraine phải được gia nhập NATO). Tuy vậy, Tướng Kellogg và nhiều nhà phân tích quân sự đều đồng ý rằng, nếu Kiev vẫn cương quyết đòi lại các vùng lãnh thổ đang bị Nga chiếm đóng thì hai bên sẽ lâm vào một cuộc chiến tranh tiêu hao, “có thể giết hết một thế hệ thanh niên Ukraine.”

Ông Kellogg cho rằng Ukraine không cần phải nhượng đất cho Nga một cách chính thức nhưng phải thừa nhận Kiev không có khả năng giành lại quyền kiểm soát hiệu quả toàn bộ lãnh thổ. Điều đó ngụ ý, Ukraine phải tạm thời giao cho Nga quyền kiểm soát bán đảo Crimea và một phần bốn tỉnh vùng Donbass mà Nga đã sáp nhập. Các vùng đất này sẽ là lãnh thổ Nga, là vùng tự trị dưới sự kiểm soát của quốc tế, hoặc là vùng phi quân sự đóng vai trò vùng đệm giữa hai nước sẽ do các cuộc đàm phán tương lai quyết định. Tuy vậy, trong kế hoạch trình cho ông Trump hồi Tháng Tư, ông Kellogg thừa nhận Ukraine sẽ khó chấp nhận một thỏa thuận hòa bình “không trả lại cho Ukraine những vùng đất đã mất, ít nhất vào lúc này, và không buộc Nga phải chịu trách nhiệm về sự tàn phá mà họ gây ra cho đất nước Ukraine.”

Triển vọng gia nhập NATO của Ukraine cũng là một vấn đề gây tranh cãi. Ukraine cho rằng tư cách thành viên chính thức của NATO là bảo đảm quan trọng để Ukraine không bị Nga xâm lược một lần nữa trong tương lai.

Nhưng theo kế hoạch của Tướng Kellogg, NATO phải “dụ” Nga ngồi vào bàn đàm phán hòa bình bằng cách hứa với Nga rằng việc kết nạp Ukraine vào NATO sẽ được đình hoãn, có thể tới 20 năm, hoặc hủy bỏ vĩnh viễn. Ông Vladimir Putin, tổng thống Nga, nhiều lần nói rằng việc NATO mở rộng về phía Đông, kết nạp các nước thành viên Liên Xô cũ, là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Nga và là một trong những nguyên nhân khiến Moscow phải động binh xâm lược Ukraine hồi Tháng Hai, 2022.

Về nguyên tắc, NATO không kết nạp thành viên mới là quốc gia đang có chiến tranh nên việc Ukraine gia nhập NATO chỉ có thể được xem xét sau khi hai bên Nga và Ukraine đình chiến. Trong thời gian Ukraine chưa phải là thành viên NATO mà vẫn đối mặt với nguy cơ xâm lược của Nga, kế hoạch của ông Kellogg cho rằng “một nền hòa bình lâu dài ở Ukraine đòi hỏi các biện pháp bảo đảm an ninh bổ sung, bao gồm việc vũ trang đến tận răng cho người Ukraine,” nghĩa là Mỹ và Âu Châu phải gia tăng viện trợ vũ khí, huấn luyện cho quân đội Ukraine.


Mục đích mà ông Kellogg nhắm tới là một quân đội Ukraine đủ mạnh, sở hữu những vũ khí tân tiến từ Mỹ và Âu Châu, đủ để tự bảo vệ một cách hiệu quả nếu Nga trở mặt xâm lược Ukraine một lần nữa. Đáng tiếc là đề nghị gia tăng viện trợ của Mỹ cho Ukraine trái ngược với quan điểm của các ông Trump-Vance, muốn giảm can dự vào Ukraine để “xoay trục” sang Thái Bình Dương ứng phó với Trung Quốc.

Chạy đua giành lợi thế trước đàm phán

Khi được đài NBC News hỏi ông có phê chuẩn kế hoạch của Tướng Kellogg hay không, ông Trump nói: “Tôi là người duy nhất có thể dừng cuộc chiến. Lẽ ra nó đã không nên bắt đầu.” Tại Đại Hội Toàn Quốc Đảng Cộng Hòa (RNC) hồi Tháng Bảy, ông Trump cũng cho biết: “Chúng ta phải bảo đảm các đồng minh cùng chia sẻ gánh nặng bảo vệ hoà bình thế giới. Các quốc gia không thể tự do lạm dụng sự hào phóng của người đóng thuế Mỹ.” Ông Trump không trực tiếp bình luận về kế hoạch của Tướng Kellogg nhưng việc bổ nhiệm ông Kellogg làm đặc phái viên về Ukraine và Nga cho thấy ông Trump dường như tán thành giải pháp đóng băng cuộc chiến tại tình hình hiện tại, đình hoãn việc Ukraine gia nhập NATO và buộc các đồng minh Âu Châu phải chia sẻ nhiều hơn gánh nặng trợ giúp Ukraine.

Chính quyền sắp mãn nhiệm Joe Biden dường như thừa nhận kế hoạch đó và thấy trước triển vọng Ukraine có thể lâm vào thế yếu trên bàn đàm phán. Do vậy, Tổng Thống Joe Biden gần đây chẳng những cấp tốc viện trợ vũ khí, trang bị cho Ukraine trong phạm vi quyền hạn của mình, cho phép Ukraine sử dụng hỏa tiễn ATACMS tấn công các mục tiêu quân sự sâu trong đất Nga và cung cấp mìn sát thương cá nhân để Ukraine ngăn chặn bước tiến của bộ binh Nga trên chiến trường.

Về phía Nga, Tổng Thống Vladimir Putin cũng cảm nhận được cơ hội sắp đến nên gia tăng nỗ lực tấn công nhằm lấy lại một phần tỉnh Kursk đang bị mất vào tay Ukraine đồng thời mở rộng càng nhiều càng tốt các vùng lãnh thổ mà Nga đã chiếm được trước khi một cuộc đàm phán hòa bình với Ukraine có thể bắt đầu với sự trung gian dàn xếp của chính quyền Trump. Nga đã không ngần ngại sử dụng hỏa tiễn đạn đạo tầm trung đang còn thử nghiệm Orechnik để phá hủy cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine và đe dọa tấn công các quốc gia viện trợ cho Ukraine nhằm giành lợi thế trước khi ngồi vào bàn đàm phán.

Hãy còn quá sớm để biết chính xác và chi tiết kế hoạch của chính quyền Trump chấm dứt chiến tranh cũng như hiệu quả của nó nhưng xem ra Ukraine khó mà tránh được giải pháp “đổi đất lấy hòa bình” sau ba năm chết chóc tang thương mà không hy vọng đánh bại Nga trên chiến trường.

[MatVit]

Chiếc bánh vẽ ‘kỷ nguyên mới’ của Tô Lâm
Hiếu Chân


Một góc phố ở Hà Nội, Việt Nam. (Hình minh họa: Arnie Chou/Pexels)
Một năm mới lại đến mang theo bao niềm hy vọng. Ở Việt Nam, cứ bổn cũ soạn lại, mỗi lần đất trời chuyển sang Xuân thì guồng máy tuyên truyền hùng hậu của đảng và nhà nước lại to giọng cổ vũ người dân bằng những lời hứa hẹn thật sướng tai chỉ để che lấp cái thực trạng đáng buồn của đất nước, kinh tế sa sút trầm trọng, đa số nhân dân vẫn điêu đứng dưới ách độc tài. Năm nay, báo chí như một đàn vẹt đồng ca phát biểu của ông Tô Lâm, tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN), về cái gọi là “kỷ nguyên mới,” “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” (!!!).

Giở bất kỳ trang báo nào cũng thấy hai nhóm từ trên chễm chệ trên đầu trang nhất, in chữ to, đập vào mắt người đọc. Trang tìm kiếm của Google cho ra tới 11.6 triệu bài viết, video cùng một giọng bưng bô sáo rỗng: “Khát vọng vươn mình trong kỷ nguyên mới” (baochinhphu.vn), “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam” (dangcongsan.vn), “Hà Nội gương mẫu đi đầu trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” (HTV), “Sứ mệnh dẫn đầu của TP.HCM trong kỷ nguyên vươn mình” (VOV), “Người Việt Nam ở nước ngoài đồng hành cùng kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” (VTV4)…

Tất nhiên người Việt Nam nào cũng muốn đất nước được phát triển và thịnh vượng. Người Việt ở nước ngoài, sống trong các xã hội văn minh, càng khao khát quê hương sớm được dân chủ tự do, hòa nhập vào cộng đồng các quốc gia tiến bộ trên thế giới. “Kỷ nguyên mới” do vậy là mong ước có thật, không chỉ của người trong nước. Nhưng đó không phải là thứ bánh vẽ, lừa bịp mà ông Tô Lâm và đồng đảng của ông hô hào.


Ước vọng của người Việt trong và ngoài nước là Việt Nam phải thay đổi thể chế chính trị, đảng CSVN phải trả đất nước lại cho người dân để toàn dân chung tay xây dựng. “Điểm nghẽn của điểm nghẽn” mà ông Tô Lâm vẫn thường đề cập trong các bài diễn văn của ông từ khi nhậm chức không gì khác hơn là “thể chế chính trị,” là sự tập trung quyền lực tuyệt đối vào tay một đảng chỉ chiếm chưa đầy 5% dân số.

Gần năm thập niên kể từ khi thâu tóm được miền Nam vào Tháng Tư, 1975, đảng CSVN kiểm soát toàn diện mọi lĩnh vực từ chính trị, kinh tế đến xã hội và can thiệp sâu rộng vào mọi mặt đời sống người dân. Đảng đứng trên pháp luật, không chịu trách nhiệm giải trình và không có cơ chế độc lập nào giám sát quyền lực của đảng. Chính sự tập trung quyền lực tuyệt đối này là nguồn gốc sinh ra mọi tệ nạn có tính hệ thống, từ tham nhũng “ăn của dân không từ thứ gì,” kìm hãm nền kinh tế đến bất bình đẳng khủng khiếp về lối sống và thu nhập giữa cán bộ đảng viên và thường dân. Có điều ông Tô Lâm và đảng của ông chưa bao giờ dám nhìn thẳng vào gốc rễ, nguyên nhân của mọi nguyên nhân đó để tìm cách thay đổi.

Không kiểm soát được quyền lực tuyệt đối của đảng Cộng Sản bằng một thể chế chính trị dân chủ, nhà nước pháp quyền với tam quyền phân lập và truyền thông tự do thì mọi tuyên bố về cải cách thể chế chỉ là những lời mị dân. “Kỷ nguyên mới,” “kỷ nguyên vươn mình”… mà ông Tô Lâm hô hào chỉ là những khẩu hiệu mòn vẹt, sáo rỗng, không còn lừa được ai.

Nhưng cho đến nay, đảng CSVN chưa có dấu hiệu chấp nhận cải cách từ một đảng toàn trị sang một đảng cầm quyền, lãnh đạo bằng việc đề ra và chịu trách nhiệm về chủ trương chính sách chiến lược, nhường việc điều hành cho chính quyền thực thi theo luật pháp. Ngược lại, càng ngày người dân càng thấy đảng CSVN cố bám lấy quyền lực qua những cuộc đàn áp xã hội quy mô lớn, kéo dài.

Năm 2024 vừa qua chứng kiến những vụ đàn áp ngày càng khốc liệt. Hầu hết các tổ chức nhân quyền, kể cả Liên Hiệp Quốc, đều xác nhận vi phạm nhân quyền ở Việt Nam “tồi tệ hơn” trong năm 2024, theo tường trình của đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA) ngày 31 Tháng Mười Hai, 2024. Quyền sống, quyền tự do của người dân càng ngày càng bị teo tóp, méo mó đến tội nghiệp.


Gần đây, với việc ban hành Nghị Định 147/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 25 Tháng Mười Hai, 2024, làm “một chiếc vòng kim cô” lên không gian mạng ở Việt Nam. Nghị định không chỉ bắt buộc người dân sử dụng mạng xã hội phải kê khai tên tuổi, xác thực bằng giấy tờ tùy thân mà còn buộc các nền tảng mạng như Facebook, TikTok, YouTube… phải chấp hành lệnh của chính quyền gỡ bỏ hoặc xóa danh khoản có những thông tin mà nhà cầm quyền không thích.

Không có báo chí tự do, không có đối lập chính trị, không gian biểu đạt ở Việt Nam chỉ còn trông cậy vào các mạng xã hội, nay thì khoảng không chật hẹp đó cũng bị bít lại; người dân không còn chỗ nào để bày tỏ ý kiến, thực hiện quyền được mở miệng của một con người dù quyền đó đã được khẳng định tại Điều 25 bản Hiến Pháp do chính đảng CSVN ban bố.

Một số “trí thức” trong nước quen thói nịnh hót lãnh đạo, đã cố công so sánh thời gian cầm quyền mới vỏn vẹn vài tháng của ông Tô Lâm với 13 năm cai trị của ông Nguyễn Phú Trọng mới qua đời để cho rằng ông Tô Lâm đã có những “bước đột phá” về đối ngoại, về “tinh gọn bộ máy,” hứa hẹn “kỷ nguyên phát triển bứt phá, tăng tốc dưới sự lãnh đạo của đảng, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc; đuổi kịp, tiến cùng, sánh vai với các cường quốc năm châu” như lời ông Lâm (!!!).

Họ lờ đi thành tích bất hảo của chính ông Tô Lâm cùng những “nghị định” quái gở, những cuộc bắt bớ và trừng trị khốc liệt những tiếng nói bất đồng mà ông Tô Lâm thực hiện trong vài tháng qua.

Đảng CSVN chưa cho thấy họ thật tâm thay đổi nhằm tận dụng vị trí chiến lược của quốc gia cùng tài trí của hàng trăm triệu đồng bào trong và ngoài nước để đưa đất nước tiến lên. Tất cả những hành động, phát ngôn của các nhà lãnh đạo, từ viếng thăm, ký kết đối tác chiến lược toàn diện với một số nước lớn, chống tham nhũng và làm tinh gọn bộ máy cai trị ở trong nước mà ông Tô Lâm thực hiện gần đây đều chỉ nhằm mục đích cao nhất là chính danh hóa và củng cố quyền cai trị tuyệt đối của đảng CSVN, thâu tóm quyền lực vào tay một nhóm chóp bu của đảng vây quanh ông Tô Lâm và Bộ Công An.

Chưa có dấu hiệu nào cho thấy đảng của ông Tô Lâm sẵn sàng lắng nghe tiếng nói phản biện của người dân hoặc dung nạp vào guồng máy quản trị quốc gia những người không cùng “lý tưởng Cộng Sản” vốn đã lạc hậu và đã phá sản.

Tưởng nên để ý rằng dưới thời ông Đặng Tiểu Bình, đảng Cộng Sản Trung Quốc không chỉ thâu nạp những người bất đồng chính kiến mà còn thực hiện chiến lược “hải quy” (hải ngoại quy hương), mời gọi hàng ngàn người Trung Hoa tài giỏi khắp thế giới quay về kiến quốc, có người từ Mỹ về làm đến chức bộ trưởng Bộ Năng Lượng, phó thống đốc Ngân Hàng Trung Ương dù không phải là đảng viên Cộng Sản. Thành tích phát triển kinh tế ấn tượng của Hoa Lục mấy chục năm trước có phần lớn nhờ chính sách cởi mở của ông Đặng. Cùng là Cộng Sản nhưng Việt Nam và Trung Quốc có tầm nhìn khác xa nhau.

Bất kỳ một cuộc thay đổi lớn nào của đất nước đều phải dựa vào dân, người dân là động lực trung tâm đưa xã hội tiến lên. Nhưng đảng CSVN đẩy người dân ra rìa, thủ tiêu vai trò chủ thể quốc gia của dân, bóp nghẹt tiếng nói của dân, coi dân như “thế lực thù địch,” như cỗ máy trả tiền tự động ATM để bóc lột và vơ vét thì làm thế nào đất nước “vươn mình,” bước vào “kỷ nguyên mới” như ông Tô Lâm ảo tưởng.

Có điều vạn vật tuần hoàn, Đông đi thì Xuân đến. Ở Việt Nam, mùa Đông độc tài đảng trị đã không còn lý do tồn tại, đã thất bại trong công cuộc phát triển quốc gia, và nhất thiết phải được thay thế bằng mùa Xuân dân chủ. Hiện đảng CSVN chỉ có thể tiếp tục cai trị nhờ bộ máy đàn áp tàn bạo và rộng khắp, nhờ hệ thống tuyên truyền tẩy não tinh vi. Nhưng chế độ độc tài nào rồi cũng có lúc sụp đổ, có khi nhanh chóng không ngờ như gia tộc của Bashar al-Assad ở Syria mới đây, làm le lói niềm hy vọng cho Việt Nam trong mùa Xuân mới.

“Kỷ nguyên mới” thật sự rồi sẽ đến khi đất nước Việt Nam không còn là tài sản riêng của đảng Cộng Sản mà là của toàn dân, mọi người đều có quyền và nghĩa vụ đóng góp để đất nước phồn thịnh và hạnh phúc.

[nangchieu]

Nhà báo Huy Đức bị truy tố về tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ


Nhà báo Huy ĐứcNGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
12 tháng 2 2025
Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao Việt Nam đã hoàn tất cáo trạng truy tố ông Trương Huy San, tức nhà báo Huy Đức, về tội "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" theo điều 331, khoản 2 Bộ luật Hình sự.

Cơ quan giữ quyền công tố này đã chuyển hồ sơ vụ án của nhà báo Huy Đức đến Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội để xét xử, truyền thông trong nước đưa tin hôm nay, 12/2/2025.

Theo cáo trạng, từ năm 2015 đến 2024, nhà báo Huy Đức - tác giả bộ sách Bên thắng cuộc, có bút danh Osin - đã đăng tải 13 bài viết trên Facebook cá nhân "có nội dung xâm phạm đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân".

Cáo trạng cũng cho hay đây là các bài viết "có số lượng tương tác, bình luận, chia sẻ lớn, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, nên cần thiết xử lý theo quy định pháp luật".


Báo chí trong nước dẫn lời cơ quan công tố rằng nhà báo Huy Đức khai nhận thông tin trong các bài viết là do ông tự thu thập và đánh giá.

Ông cũng nhận thức được rằng nội dung của các bài viết có thể gây ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, tổ chức và cá nhân, "nhưng không có ý định chống Đảng hay Nhà nước", theo báo Tuổi Trẻ.

Trước đó vào ngày 7/6/2024, Bộ Công an thông tin rằng Cơ quan An ninh điều tra thuộc bộ này đã ra quyết định khởi tố vụ án "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" xảy ra tại Hà Nội và các tỉnh, thành phố đối với nhà báo Huy Đức.

Cùng ngày, Cơ quan An ninh cũng đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Trần Đình Triển, Trưởng Văn phòng Luật sư Vì Dân, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội với cùng tội danh.

Chụp lại hình ảnh,Nhà báo Huy Đức (trái) và Luật sư Trần Đình Triển
Bộ Công an thông báo vào thời điểm đó rằng kết quả điều tra ban đầu xác định ông Trương Huy San và ông Trần Đình Triển đã có hành vi vi phạm pháp luật, lợi dụng các quyền tự do dân chủ, đăng tải các bài viết trên mạng xã hội Facebook xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Trong khi bị bắt và khởi tố cùng ngày, cùng tội danh nhưng quy trình điều tra, truy tố và xét xử của ông Trần Đình Triển diễn ra khá nhanh.

Cụ thể, vào trung tuần tháng 12/2024, ông Triển bị truy tố.

Đến tháng 1/2025, ông Trần Đình Triển, người có học vị tiến sĩ luật, ông ra tòa, và bị tuyên án 3 năm tù vì tội danh "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" theo điều 331.

Tòa án cáo buộc ông Triển đã viết và đăng trên trang Facebook cá nhân của mình một số bài viết "có nội dung không xác thực" gây ảnh hưởng đến uy tín ngành tòa án và cá nhân chánh án tòa tối cao.

Cho dù ông Trần Đình Triển và một số luật sư khẳng định việc soạn thảo các bài viết trên là thực hiện quyền tự do ngôn luận là không có cơ sở, thì tòa nhận định hành vi của ông là "rất nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội".

Trong khi đó, Về phần nhà báo Huy Đức, đến hôm nay cơ quan công tố mới chính thức truy tố, và vẫn chưa rõ ngày sẽ đưa ra tòa xét xử.

Trước khi bị bắt, Facebook mang tên Truong Huy San với hơn 370.000 người theo dõi đã có một số bài phản biện về hệ thống chính trị Việt Nam, đặc biệt là nói đến vai trò của Đại tướng Tô Lâm, lúc đó đã được bầu làm Chủ tịch nước, và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Trang Facebook này có đăng tải bài viết "Những suy nghĩ không rời rạc" vào ngày 28/5, trong đó ông bình luận về các vấn đề pháp quyền tại Việt Nam và viết rằng việc tái lập các ban Đảng thời ông Nguyễn Phú Trọng là "một bước lùi về chính trị".

Bài viết này có đoạn:

"Tuy cảm phục mức độ liêm chính, về mặt vật chất của ông Nguyễn Phú Trọng, dân chúng vẫn chưa thấy các dấu hiệu chứng tỏ sẽ có 'Đổi mới II' trong nhiệm kỳ cuối của ông. Nếu cho đến ngày nghỉ hưu, ông không đưa ra được một lộ trình chính trị để đất nước dân chủ hơn, sự sạch sẽ của ông sẽ là vô nghĩa."

Một bài viết khác có nhan đề "Một quốc gia không thể phát triển dựa trên sự sợ hãi" cũng trên trên Facebook Truong Huy San nói về quyền lực của Bộ Công an trong hệ thống chính trị và điều hành nhà nước.

"Việt Nam đang duy trì một thể chế tương đồng với Trung Quốc. Việt Nam nên học Trung Quốc ở những điều họ đúng: Bộ trưởng công an không phải là ủy viên bộ chính trị. Có lẽ Đảng Cộng sản Trung Quốc coi công an là công cụ của bộ chính trị chứ không để bộ chính trị trở thành con tin của công an."

Ông cũng đề nghị "Bộ Công an cũng không nên cấu trúc như hiện nay mà nên tách chức năng điều tra khỏi lực lượng cảnh sát..."

"Không có quốc gia nào có thể phát triển bền vững dựa trên sự sợ hãi. Tôi tin là giờ đây, Đại tướng Tô Lâm sẽ tư duy như một nguyên thủ chứ không phải tư duy như một người nắm chắc Bộ Công an, đặt quyền lợi quốc gia lên trên lợi ích của ngành," bài viết nêu.

Vào ngày 19/5, trước thềm họp thường kỳ Quốc hội khóa 15, Facebook Truong Huy San cũng có bài viết, trong đó lập luận rằng một người vừa làm chủ tịch nước vừa làm bộ trưởng Công an là trái với Hiến pháp.

Lúc bấy giờ, ông Tô Lâm đã được Đảng Cộng sản Việt Nam giới thiệu để Quốc hội bầu chủ tịch nước, trong khi ông vẫn chưa được miễn nhiệm chức bộ trưởng Công an và trong chương trình làm việc được công bố lúc bấy giờ của Quốc hội cũng không có nội dung miễn nhiệm này.

Lúc này, ông Tô Lâm đã trở thành Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng, thay cho ông Nguyễn Phú Trọng đã mất.

Phản ứng của các bên

Sau khi nhà báo Huy Đức bị bắt giữ, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) và một số tổ chức quốc tế khác đã đồng loạt lên tiếng yêu cầu chính phủ Việt Nam ngay lập tức trả tự do cho ông.

"Chính quyền Việt Nam cần trả tự do ngay lập tức cho nhà báo, blogger và tác giả nổi tiếng Huy Đức và bãi bỏ mọi cáo buộc đối với ông," HRW lên tiếng trong thông cáo báo chí phát đi hôm 7/6.

Bà Patricia Gossman, Phó Giám đốc khu vực châu Á của HRW, nói: "Bằng việc bắt giữ sai trái ông Huy Đức, chính quyền Việt Nam đang nhắm vào một trong những nhà báo dũng cảm và có ảnh hưởng nhất của Việt Nam.

"Các nhà tài trợ quốc tế và các đối tác thương mại của Việt Nam nên tố cáo việc bắt giữ Huy Đức là một cuộc tấn công trắng trợn vào quyền tự do ngôn luận và kêu gọi thả ông ngay lập tức."

Dự án 88, một nhóm đa quốc gia giám sát nhân quyền ở Việt Nam bình luận vụ bắt giữ nhà báo Huy Đức "thể hiện một cuộc tấn công đáng báo động vào quyền tự do báo chí và là vụ mới nhất trong một cuộc đàn áp đang diễn ra nhằm vào các nhà cải cách".

Cédric Alviani, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Phóng viên Không Biên giới châu Á-Thái Bình Dương, nói ngay trước khi có thông báo chính thức về vụ bắt giữ ông Huy Đức:

"Các bài viết của nhà báo độc lập Huy Đức là nguồn thông tin vô giá giúp công chúng Việt Nam tiếp cận những thông tin bị chế độ Việt Nam kiểm duyệt. Chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam thả ngay nhà báo này và cho khôi phục trang Facebook của ông."

Đến tháng 9/2024, thời điểm Tổng Bí thư Tô Lâm có chuyến công du Mỹ, gần 100 trí thức trong và ngoài nước đã ký vào thư kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do ngay lập tức cho nhà báo Huy Đức.

Trong danh sách ký tên vào thư ngỏ ngày 20/9 kêu gọi trả tự do cho nhà báo Huy Đức, có các tên tuổi như nhà văn Phạm Thị Hoài (Đức), nhà kinh tế Vũ Quang Việt (Mỹ), Giáo sư Tường Vũ (Mỹ), dịch giả Nguyễn Nguyệt Cầm (Mỹ), nhà văn Thomas A. Bass (Mỹ), nhà báo Katrin Bennhold (New York Times, Mỹ), Giáo sư Ben Kerkvliet (Úc)…