NHỮNG CA NHẠC SĨ TRƯỚC 75 VỀ VN CƯ NGỤ HOẶC THƯỜNG XUYÊN QUA LẠI
Tất cả những ca nhạc sĩ này đều là những người trước năm 75 từng tạo cho mình được một chỗ đứng vững vàng qua những thể loại nhạc khác biệt. Kẻ trước, người sau ra đến hải ngoại vẫn dành được sự ưu ái của khán thính giả. Nhất là vào những năm đầu tiên họ mới đặt chân đến miền đất mới. Một số vẫn duy trì được vị thế của mình sau đó, trong khi một số khác có chiều giảm bớt đi nhiều hoạt động trong vài năm trở lại đây hoặc gần như chỉ còn sinh hoạt một cách rời rạc, cầm chừng.
Trong vòng khoảng 10 năm nay, một số không ít ca nhạc sĩ trước 75 đã cảm thấy có một sự thôi thúc nào đó đến từ những lý do cá biệt để ï quyết định trở về sống tại Việt Nam. Hoặc thường xuyên đi đi, về vềå trình diễn hay vận động để được trình diễn và để cho những sáng tác của mình được phép lưu hành tại Việt Nam.
Dù từ bất cứ một lý do riêng tư nào, những ca nhạc sĩ đó đều có chung một mục đích là mong muốn được về sống nơi quê cha đất tổ. Và nhất là được hát, được phổ biến những tác phẩm của mình tại đất nước mà hiện dân số đã lên đến 82 triệu người. Trong phần 2 của loạt bài “Sau 30 Năm, Những Ca Nhạc Sĩ Trước 75 Bây Giờ Ở Ðâu, Ra Sao”, người viết muốn đề cập đến những người đã về Việt Nam cư ngụ hoặc thường xuyên bay qua, bay lại giữa một nơi được gọi là mảnh đất tạm dung và quê hương, xứ sở thật sự. Ðó là không kể đến một con số đông đảo những ca nhạc sĩ hoặc những người có những hoạt động liên quan đến ca nhạc khác từng nhiều lần trở về Việt Nam để làm ăn, du lịch, thăm gia đình hoặc thực hiện những công tác từ thiện. Dĩ nhiên trong số này có rất nhiều người có ý muốn được trình diễn trước khán giả trong nước, nhưng có những nguyên nhân khiến họ cho là “chưa thuận tiện trong lúc này”. Nói trắng ra là còn ít nhiều e ngại trước sự chống đối có thể xẩy ra một khi họ trở ra hải ngoại.


Tuyên bố với một tờ báo trong nước, Elvis Phương cho biết khi nhìn lại cuộc đời mình, anh thấy quá đầy đủ và hạnh phúc. Nhất là “trên sân khấu được công chúng yêu mến, về mái nhà có bà xã bên cạnh...cô ấy hy sinh cả sự nghiệp để săn sóc tôi từng ngày”. Gần đây, Elvis Phương cũng đã thực hiện cho mình một sô CD ở Việt Nam, trong số có Cảm Ơn Em Cuộc Ðời do Saigon Audio phát hành, Khi Ta Yêu Nhau ( gồm những tình khúc Pháp ), vv...Hiện Elvis Phương sống một cách gần như biệt lập, ít tiếp xúc với bạn bè để tránh đượcsự anh cho là bon chen và se sua trong những tháng ngày cuối của cuộc đời ca hát...


Ðang gây sôi nổi nhất hiện nay với những dư luận chống đối tại hải ngoại là việc nhạc sĩ lão thành Phạm Duy, năm nay 85 tuổi, quyết định xin được trở về Việt Nam sống những ngày tháng cuối đời. Ý định trở về Việt Nam của ông thật sự đã có từ lâu, và được bộc lộ rõ ràng hơn khi người vợ thân yêu của ông là nữ danh ca Thái Hằng qua đời vào năm 1999. Cây cổ thụ của âm nhạc Việt Nam sau 30 năm sống trong tình trạng càng ngày càng thấy lạc lõng và bơ vơ tại nơi mà ông gọi là “mảnh đất tạm dung” để cuối cùng tha thiết trở về “ với ngọn cỏ, về với bụi cây, về với ánh mắt mẹ già em bé, về vói những mối tình nghèo ở thôn quê “chỉ vì ông luôn nhân mình là “ người nghệ sĩ hết sức chân thành với đất nước “. Với số tuổi đã cao như hiện nay, nhạc sĩ Phạm Duy cho biết ông không còn bận tâm vì những chuyện này, chuyện nọ như đã tuyên bố :”lúc trẻ tuổi thì tôi còn bận tâm, chứ bây giờ thì thôi, ai muốn nói gì thì nói. Cái chính là trong vòng 50 năm nữa thì người ta còn nhắc đến ai? Tôi nghĩ là không còn ai nhắc đến những người tạo nên cái dư luận xấu về tôi nữa. Mà người ta chỉ có nghĩ đến những cái bài nhạc đã một đời người của Phạm Duy làm cho cuộc đời thêm thi vị hơn”. Cho đến nay “những bài hát làm cho cuộc đời thêm thi vị hơn” của ông vẫn chưa được phép phổ biến tại Việt Nam. Nhưng một điều có thể gọi là chắc chắn, không còn bao lâu nữa một số những tác phẩm của ông sẽ được cất lên tại Việt Nam khi ông trở về đây sống những ngày cuối của cuộc đời. Sau khi từ Việt Nam trở lại “thị trấn giữa đàng” Midway City vào tháng 3 năm 2005, nhạc sĩ Phạm Duy dự định sẽ trở lại Việt Nam một tháng sau đó. Nhưng vì lý do sức khoẻ, ông đã phải vào bệnh viện vào đầu tháng 4 để chờ tình trạng khả quan hơn sẽ quay về Sài Gòn. Tại đây, người con cả của ông là Duy Quang đã bắt đầu một cuộc sống mới sau khi quyết định về sống tại Việt Nam. Duy Quang đã xuất hiện trên chương trình “Duyên Dáng Việt Nam 14” với nhạc phẩm Kiếp Ðam Mê do anh sáng tác, cùng một lúc từng xuất hiện tại những phòng trà và vủ trường Sài Gòn trong những tháng đầu năm 2005. Cô em của Duy Quang là Thái Hiền cũng đã có cùng quyết định như bố và anh để trở về Việt Nam sống ở Sài Gòn, là nơi cô đã khởi nghiệp từ năm 13 tuổi với những bài Thiếu Nhi Ca như Tuổi Thần Tiên, Tuổi Hồng, Tuổi Ngọc, vv...Trong khi đó một người anh khác của cô là nhạc sĩ Duy Cường cũng đang trong thời kỳ thiết lập một phòng thu thanh tại đây để chính thức bắt đầu một cuộc sống mới tại nơi anh bắt đầu sinh hoạt từ năm 1971 với ban nhạc gia đình The Dreamers. Nữ ca sĩ trước kia từng có liên hệ với gia đình nhạc sĩ Phạm Duy là Julie, từng có với Duy Quang một con gái năm nay đã 34 tuổi, hiện cũng vẫn thường xuyên qua lại Việt Nam từ năm 1990. Cô cư ngụ tại một căn nhà đã mua từ lâu trên đường Phát Diệm, Sài Gòn. Ngoài ra cô cũng có ý định gầy dựng cơ ngơi ở Việt Nam vì “ đâu có thể hát hoài được”, như cô đã nói, nên đã thành lập một phòng thu thanh trên đường Huỳnh Khương Ninh với sự hợp tác của miột số nhạc sĩ trẻ. Người nữ ca sĩ nổi tiếng với nhạc phẩm Mùa Thu Chết ngày nào cho biết hiện nay cô chỉ muốn sống một cuộc sống êm đềm, không bon chen khi mà “tới một cái tuổi nào đó, tôi nghĩ là, có lẽ là mình mệt cũng có, cái thứ nhì nữa là cái nhiệt tình của mình với đời sống, với cái cuồng nhiệt của mình nó cũng đã mất đi”
Về phần Phương Hồng Ngọc, từ thành phố Houston, cũng đã trở về Việt Nam sống, sau khi có được một cuộc sống tình cảm mới cùng với một cuộc sống vật chất thoải mái.. Trong khi đó nam ca sĩ Thái Châu cũng đã trở về Việt Nam nhiều lần, mỗi lần kéo dài khá lâu. Tại đây thỉnh thoảng anh cũng có dịp ra mắt các khán giả ở các tỉnh và được dzành cho nhiều ưu ái, nhất là đối với những người đã yêu mến anh trước năm 75. Anh mới trở lại Mỹ vào tháng 3 vừa qua và chắc chắn sẽ c òn quay trở lại Việt Nam.
Một nhạc sĩ tên tuổi là Tùng Giang từ nhiều năm nay cũng đã trở về Việt Nam sinh sống sau khi lập gia đình với một thiếu nữ trẻ. Họ đã với nhau một con trai năm nay 3 tuổi. Tùng Giang trước năm 75 là một nhạc sĩ sử dụng trống cho nhiều ban nhạc trẻ nổi tiếng tại Sài Gòn, đồng thời từng cộng tác với nhiều vũ trường ở đây. Anh qua Mỹ năm 75 và được coi như người đầu tiên thiết lập phòng thu thanh tại hải ngoại. Sau đó với khả năng đặc biệt về âm thanh, anh đã một ttrụ cột cho nhiều phòng thu thanh khác ở nam California. Mây năm trở lại đây, anh bị ung thư gan. Sau một thời gian chữa trị ở Hoa Ky và đã cắt bỏ một phần lớn bộ ganø, anh quyết định trở về Việt Nam sống. Một thời gian anh đứng ra coi phần âm thanh cho nhà hàng Lotus ở Sài Gòn và mới đây cộng tác với một phòng thu thanh trên đường Ðiện Biên Phủ, tức Phan Thanh Giản trước kia. Vào ngày tháng 4 vừa qua, do bệnh tình trở nên trầm trọng, Tùng Giang đã trở lại California với hy vọng có thể giải phẫu 2 cục bướu trong gan. Hiện Tùng Giang mới từ nam California bay lên San Jose với hy vọng có thể xin thay bộ gan. Tuy nhiên vấn đề chờ đợi được thay gan sẽ rất lâu, cho nên chưa biết anh sẽ quyết định ra sao. Trong khi đó, anh chị em nghệ sĩ đang có ý định tổ chức một chương trình ca nhạc đặc biệt dành riêng cho anh.
Tay guitar được mệnh danh là “10 Ngón Tay Vàng” Trung Nghĩa cũng là một người thường xuyên trở về Việt Nam từ nhiều năm nay. Tuy chưa có ý định trở về sống hẳn nơi chôn nhau cắt rốn, nhưng Trung Nghĩa đã lập gia đình với một thioếu nữ còn rất trẻ ở trong nước tên Như Quỳnh năm nay 27 tuổi, sinh quán ở Trà Vinh. Tại Sài Gòn, Trung Nghĩa thỉnh thoảng cũng đi diễn với các nghệ sĩ bạn cũng như cộng tác với một số phòng thu thanh. Ngoài ra anh cũng thường đứng ra vận động những cuộc quyên góp từ thiện để giúp đỡ các trẻ em thiếu may mắn, đặc biệt là các em thuộc trại câm điếc Lái thiêu mà anh là người đứng ra bảo trợ. Người sử dụng guitar bass cho ban nhạc trẻ The Blackstones dạo nào từ 3, 4 năm nay cũng đã từ california trở về Việt Nam sống sau khi cuộc sống hôn nhân của anh bị đổ vỡ. Thanh Tùng từng cộng tác với ban nhạc của Lê Hựu Hà một thời gian trước khi nhạc sĩ này qua đời. Ngoài ra anh cũng cộng tác với trung tâm Làng Văn tại Sài Gòn. Tay bass Tiến Chỉnh của ban nhạc trẻ lừng danh the Spotlights dạo nào từ nhiều năm nay cũng đã trở về Việt Nam sinh sống. Anh cho rằng cuộc sống ở đây thích hợp với anh hơn là cuộc sống ở Hoa Kỳ mà anh đã sống một thời gian dài. Hiện người nhạc sĩ năm nay 59 tuổi này đang làm việc tại Chu Bar trong vai trò quản lý.

Với sự trở về nước sinh sống bằng hoạt động trong lãnh vực ca nhạc hoặc chỉ đi đi, về về chỉnh diễn của một số ca nhạc sĩ trước 75, nhiều người đưa ra nhận xét có một số không ít những nghệ sĩ khác đang nuôi ý định trở về với nơi họ đã phải đứt ruột xa lìa từ hàng chục năm trước . Nhận xét đó đúng hay sai, chúng ta chỉ biết chờ thời gian trả lời...
TRƯỜNG KỲ